Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

andbreedte/boetecategorie 20 % 14 %
rekensom 20 % 43 %
totaal 100 % 100 %
n 5 7
4.4.2 Aantallen boetes en fixatie
Het ligt voor de hand dat naarmate een boete vaker wordt opgelegd, standaardisatie (en daar‐
mee: fixatie) toeneemt. Immers, op het moment dat er meer sanctiebeschikkingen worden ge‐
nomen, zijn er meer bevoegde personen nodig die de sancties kunnen opleggen. Het is vervol‐
gens van belang dat deze personen volgens dezelfde standaarden werken om geen, voor de
betrokkenen, ongerechtvaardigde verschillen te krijgen. Het opstellen van tarieflijsten kan er
bijvoorbeeld toe bijdragen dat de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid van de burger beter wor‐
den gewaarborgd.
De onderstaande tabel bevat daarom een vergelijking van de fixatietechnieken naar het
aantal opgelegde boetes in 2009. Dit aantal is ingedeeld in twee categorieën: meer dan 1.000
(Wahv, AOW, Awr, Wav, Atw) en minder dan 1.000 (de overige wetten). 16
Tabel 20: Frequentie en fixatietechniek
aantal boetes in 2009
fixatietechniek 1.000
feitcodering 29 % 68 %
bandbreedte/boetecategorie 29 % ‐
rekensom 29 % 33 %
geen 14 % ‐
totaal 100 % 100 %
n 7 6
Bij de boetestelsels die resulteren in minder dan 1.000 boetes is de fixatietechniek gelijkelijk
verdeeld over feitcodering, bandbreedtes en rekensommen. Bij boetestelsels die leiden tot
meer dan 1.000 boetes lijkt er een voorkeur te bestaan voor feitcodering. Dit ligt voor de hand:
juist bij grote aantallen boetes zou een minder strikte fixatie, zoals bijvoorbeeld bij een band‐
breedte of een rekensom het geval is, leiden tot relatief hoge uitvoeringskosten door het boe‐
teopleggende bestuursorgaan, dat in dat geval dan immers bij elke overtreding de relevante
individuele omstandigheden moet inventariseren en meewegen in de vaststelling van de boete‐
hoogte. Een feitcodering abstraheert van deze individuele omstandigheden: de ernst van de
overtreding en mate van verwijtbaarheid zijn in veel gevallen reeds verwerkt in de vastgestelde
boetebedragen per omschreven overtreding. Overigens blijkt de grondslag van de fixatie niet
relevant: indien wordt vergeleken naar de vraag of de fixatie in beleid of in de wet wordt vorm‐
gegeven, dan blijken de veelgebruikte boetestelsels en de minder vaak gebruikte boetestelsels
gelijkelijk te zijn verdeeld over beide categorieën.
4.4.3 Wetsfamilie, moederministerie
De wijze waarop een boetestelsel is vormgegeven, kan ook verband houden met de wetsfamilie,
of meer concreet: het moederministerie dat verantwoordelijk is voor de vormgeving van het
boetestelsel. Verondersteld kan worden dat de boetestelsels die binnen een ministerie tot stand
komen, onderling samenhang vertonen. Bijvoorbeeld omdat dezelfde wetgevingsambtenaren
bij de totstandkoming van de wetten zijn betrokken, of omdat de totstandkoming van de regel‐
geving in de traditie van een bepaalde wetsfamilie staat.
Om deze veronderstelling te toetsen is de fixatietechniek (of het ontbreken ervan) van
alle 82 boetestelsels vergeleken met het moederministerie dat als verantwoordelijk ministerie
wordt aangeduid. 17
16 De Awr is ingedeeld op basis van een schatting: het jaarverslag biedt geen inzicht in de aantallen boetes, maar slechts in de opbrengsten.
22