Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

die voor de reclame of sponsoring verantwoordelijk is om in der minne tot verwijdering of aan‐
passing van de gewraakte uitingen te komen, onvruchtbaar is gebleken. 67 Het derde lid van arti‐
kel 5c Tabakswet bevat een opsomming van de meest verstrekkende veroordelingen die de
rechter op vordering van de eiser ter zake van een dergelijke actie kan uitspreken, namelijk:
- Een verbod van de reclame of de sponsoring.
- Een gebod tot het verwijderen of doen verwijderen van de reclame of de sponso‐
ring.
- Een veroordeling tot het openbaar maken of laten openbaar maken van de uit‐
spraak, zulks op door de rechter te bepalen wijze en op kosten van de door de rech‐
ter aan te geven partij of partijen.
Bij deze vorm van handhaving ligt sterk de nadruk op herstel van de rechtmatige toestand. Deze
vorm van handhaving kan dan ook cumuleren met de handhaving via punitieve sancties als de
bestuurlijke boete of vervolging op de grond van de WED. Deze mogelijke samenloop neemt,
naar de mening van de minister, niet weg dat onder omstandigheden in een eerder opgelegd
rechterlijk verbod of gebod tot verwijdering aanleiding zou kunnen worden gevonden om af te
zien van het opleggen van een bestuurlijke boete of vervolging via de WED. 68
Strafrecht
Overtreding van de artikelen genoemd in artikel11b lid 1 Tabakswet kunnen niet alleen bestuur‐
lijk beboet worden; het zijn ook economische delicten in de zin van de WED. Dit betekent dat,
ingevolge artikel 2 en 6 WED, schending van deze artikelen een overtreding (hechtenis van een
jaar, taakstraf of een geldboete van de vierde categorie) of een misdrijf (gevangenisstraf van zes
jaren, taakstraf of een geldboete van de vijfde categorie) oplevert, afhankelijk van het bestaan
van opzet bij de overtreder.
De verhouding tussen de bestuursrechtelijke en de strafrechtelijke handhaving wordt
door de wetgever als volgt voorgesteld. Handhaving door bestuurlijke boeten kan met gebruik
van twee modellen, A en B (Commissie voor de toetsing van wetgevingsprojecten). In model A
wordt de keuze voor strafrechtelijke vervolging in beginsel uitgesloten, hoewel onder bijzondere
omstandigheden de deur op een kier blijft staan. De hoogte van de boete wordt per overtreding
in de bijlage van de wet neergelegd. Volgens model B blijven beide wegen open, zij het dat ten
aanzien van een bepaalde overtreding niet beide systemen kunnen worden ingezet. Niet de
wetgever, maar het bestuur bepaalt welke overtredingen op welke wijze worden afgehandeld.
Ook bij de vaststelling van de hoogte van de boete bestaat er de nodige ruimte voor het be‐
stuur.
De regeling in de Tabakswet gaat uit van een mengvorm van beide modellen. In beginsel
staat voor het merendeel van de overtredingen zowel de strafrechtelijke als de bestuursrechte‐
lijke weg open (model B). Indien echter wordt gekozen voor de bestuurlijke boete, is de boete‐
hoogte in de bijlage gefixeerd (model A). Er is geen keuzeruimte voor het bestuur indien het
voordeel dat met de overtreding wordt behaald, de in de bijlage voorziene boete aanmerkelijk
overschrijdt. In dat geval is strafrechtelijke sanctionering de aangewezen weg (art. 11b lid 3 Ta‐
bakswet). Uitgangspunt is dat overtredingen bestuursrechtelijk worden afgedaan volgens de bij
de wet gevoegde bijlage. Het gekozen systeem biedt, volgens de wetgever, voldoende rechtsze‐
kerheid aan alle betrokkenen en biedt tegelijkertijd de nodige flexibiliteit om te kunnen bepalen
op welke wijze een overtreding moet worden gesanctioneerd. 69
67 Kamerstukken II 2000/01, 26 742, nr. 7, p. 24.
68 Kamerstukken I 2001/02, 26 742, nr. 59a, p. 7.
69 Kamerstukken II 1998/99, 26 472, nr. 3, p. 16.
30