Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

het leven, hogere strafmaxima passend zijn geacht. 32 In dit verband zij voorts nog
gewezen op het regeringsstandpunt dat culpose delicten met de dood tot gevolg
twee keer zo strafwaardig moeten worden geacht als hetzelfde delict met zwaar li‐
chamelijk letsel tot gevolg. 33 Over de hele linie van culpose delicten heeft dat geleid
tot de verdubbeling van de strafmaxima bij fataal gevolg ten opzichte van de straf‐
maxima bij dezelfde culpose delicten met lichamelijk letsel.
Het hoeft geen betoog dat er in het strafrecht nog tal van andere voorbeelden zijn aan te wijzen
van rechtsbelangen waaraan relatief zoveel (meer) gewicht wordt toegekend dat ze strafverho‐
gend werken.
Kortom: ook de aard en het (verschuivende) belang van het geschonden rechtsgoed kan
een rol spelen als strafverhogende factor ten opzichte van een gronddelict, dan wel ten opzichte
van het gewicht dat in het verleden werd toegekend aan het rechtsgoed.
2.2.3.1.4 De persoon van de dader
Voorts kan de persoon van de dader – in verschillende opzichten – een strafverhogende (of als
keerzijde daarvan: een strafverlagende) factor zijn.
Zo kan een bepaalde kwaliteit van de verdachte een rol spelen bij (bijvoorbeeld) de
strafwaardigheid van het uitoefenen van dwang. Zie artikel 365 Sr: als ambtenaar iemand dwin‐
gen iets te doen, te dulden of na te laten door middel van misbruik van gezag, wordt bedreigd
met maximaal twee jaar gevangenisstraf en een boete van de vierde categorie. Artikel 284 Sr
bedreigt het uitoefenen van dwang in ‘normale’ gevallen met maximaal negen maanden gevan‐
genisstraf en een boete van de derde categorie. Overigens is ook hier van belang hoe iemand
wordt gedwongen, respectievelijk waarmee wordt gedreigd, om iemand tot iets te bewegen.
Bedreiging met diefstal of afpersing van splijtstof heeft bijvoorbeeld een strafverhogend effect
(art. 284a Sr).
Een andere persoonsgerelateerde strafverhogende of strafverlagende factor is de leef‐
tijd van de verdachte. De maximum straffen in het jeugdstrafrecht zijn algemeen gesproken
aanzienlijk lager dan de (delictgebonden) maximum straffen in het volwassenenstrafrecht. In het
jeugdrecht gelden algemene maxima. Zie artikel 77i Sr (jeugddetentie voor jeugdigen tot zestien
jaar: maximaal twaalf maanden; voor zestien‐ en zeventien‐jarigen: maximaal 24 maanden) en
artikel 77l Sr (geldboete maximaal tweede categorie).
Daarnaast speelt een rol of er sprake is van een natuurlijke persoon of een rechtsper‐
soon; vergelijk bijvoorbeeld artikel 23 lid 7 Sr: bij de veroordeling van een rechtspersoon kan
een geldboete worden opgelegd van de naast hogere categorie.
Voorts kan meer algemeen nog worden gewezen op de gezagsrelatie tussen dader en
slachtoffer als strafverhogende factor (vgl. art. 249: ontucht met misbruik van gezag).
En ten slotte kan, gezien de relatie tussen de dader en het slachtoffer, ook het vertrou‐
wen dat het slachtoffer in de dader mocht stellen een rol spelen. In dat verband stelt de minis‐
ter in de Memorie van Toelichting bij de Wet Herijking Strafmaxima: “In de tweede plaats is het
vertrouwen dat de benadeelde persoon in de betrokkene heeft mogen stellen, een belangrijk
ijkpunt”. De minister verwijst in dat verband naar de verhoging van het strafmaximum voor
valsheid in geschrift en de Wet concentratie strafbaarstelling frauduleuze gedragingen. 34 Daar‐
naast zijn met het oog op misbruik van vertrouwen – zo bleek reeds – de strafmaxima met be‐
32 Kamerstukken II, 2001/02, 28 484, nr. 3 (MvT bij de Wet herijking strafmaxima), p. 8.
33 Kamerstukken II, 2001/02, 28 484, nr. 3 (MvT bij de Wet herijking strafmaxima), p. 9.
34 Wet van 20 januari 200, Stb. 40.
15