Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

2.5.2 Wet en OM‐beleid over de boetehoogte
Het OM mag, sinds de invoering van de strafbeschikking in 2008, strafbeschikkingen uitvaardi‐
gen voor misdrijven waarop maximaal zes jaar gevangenisstraf staat en voor alle overtredingen.
Een strafbeschikking kan uit verschillende straffen, maatregelen en aanwijzingen bestaan, zoals
een geldboete, een taakstraf en een ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen.
Tot maart 2011 werd alleen de geldboete of ontzegging opgelegd. Vanaf maart 2011 kan ook de
maatregel van onttrekking aan het verkeer worden ingezet en is het mogelijk de verdachte aan‐
wijzingen te geven die kunnen inhouden: afstand van voorwerpen die in beslag zijn genomen en
vatbaar zijn voor verbeurdverklaring of onttrekking aan het verkeer.
In gevallen waarin sprake is van politiestrafbeschikkingsfeiten kunnen (buitengewoon)
opsporingsambtenaren, voor zover zij bevoegd zijn tot opsporing van die zaken, strafbeschikkin‐
gen uitvaardigen waarin alleen een geldboete wordt opgelegd. Voor overtredingen geldt dan
het maximum dat krachtens de wettelijke omschrijving op de overtreding is gesteld. Ingevolge
artikel 257b lid 2 Sv kan een strafbeschikking die wordt opgelegd voor een misdrijf niet hoger
zijn dan € 350. Deze systematiek is opvallend nu de maximale geldboete voor overtredingen niet
wordt beperkt, waardoor daarvoor de algemene boetemaxima uit artikel 23 Sr gelden, terwijl
voor misdrijven een beperking geldt van € 350. Door de wetgever wordt geen argument aange‐
dragen voor het introduceren van deze ruime bevoegdheid voor opsporingsambtenaren ter zake
van overtredingen.
Voor een groot aantal overtredingen en misdrijven hanteert het OM vaste boete‐
tarieven. Het gaat vooral om verkeersgerelateerde zaken, maar ook om bijvoorbeeld boetes
voor het verkeerd aanbieden van huisvuil, vissen zonder visvergunning of het veroorzaken van
geluidsoverlast. Deze overtredingen en misdrijven zijn voorzien van feitcodes die gebruikt wor‐
den op het (verkort) proces‐verbaal. In artikel 3.6 lid 1 Besluit OM‐afdoening is voorgeschreven
dat het OM, voor de uitvoering van de politiestrafbeschikking, richtlijnen uitvaardigt waarin ten
aanzien van elk feit waarvoor de bevoegde ambtenaar een strafbeschikking kan uitvaardigen de
hoogte van de daarin op te leggen geldboete wordt bepaald. Deze richtlijnen worden in de
Staatscourant bekend gemaakt. In het tweede lid van hetzelfde artikel staat dat de bevoegde
ambtenaar in het bezit wordt gesteld van een lijst met de feiten waarvoor de strafbeschikking
kan worden uitgevaardigd en met de bedragen van de geldboeten die kunnen worden opgelegd.
In de Richtlijn voor strafvordering bestuurlijke strafbeschikking overlastfeiten 2011 en de Tek‐
stenbundel voor misdrijven, overtredingen en Muldergedragingen 2011 van het OM zijn de ac‐
tuele strafbeschikkingsbedragen terug te vinden.
In de Nota van Toelichting bij artikel 3.6 van het Besluit OM‐afdoening wordt kort iets
gezegd over de mogelijkheid af te wijken van de voorschreven boetebedragen. Artikel 3.6 Be‐
sluit OM‐afdoening is ontleend aan artikel 9 Transactiebesluit 1994. De uitleg van dat laatste
artikel brengt mee dat de ambtenaar die bevoegd is een politiestrafbeschikking uit te vaardigen
daarin geen ander geldboetebedrag mag opleggen dan door het OM is vastgesteld.
2.5.3 OM‐afdoening in het licht van eerdere strafrechtelijke bevindin‐
gen
In het licht van hetgeen in § 2.2 (wet), § 2.3 (OM‐beleid) en § 2.4 (rechterlijk beleid) over de
hoogte van geldboetes is opgemerkt, kunnen met het oog op de OM‐afdoening de volgende
conclusies worden getrokken.
In de eerste plaats is duidelijk dat de OM‐afdoening de lichtere categorieën delicten be‐
treft: voor de zwaardere categorieën blijven primair beslissingen van de strafrechter aangewe‐
55