Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

Arbeidstijdenwet
Ingevolge artikel 10:7 lid 2 Arbeidstijdenwet verhoogt de aangewezen ambtenaar de op te
leggen bestuurlijke boete met 50 %, indien op de dag van het constateren van de overtreding
nog geen 24 maanden zijn verstreken nadat een eerdere overtreding bestaande uit het niet
naleven van eenzelfde wettelijke verplichting is geconstateerd en de boete wegens de eer‐
dere overtreding onherroepelijk is geworden.
Voor de wetten die geen wettelijke recidivebepalingen bevatten, geldt dat wellicht het boetebe‐
leid voorziet in specifieke afwegingen ten aanzien van recidive. Verderop wordt getoetst in hoe‐
verre inderdaad het boetebeleid voorziet in bijzondere bepalingen ten aanzien van recidive.
4.2.7 Tussenconclusie
Het wettelijke boetemaximum geldt als een van de kenmerken van een boetestelsel dat – van‐
zelfsprekend – van invloed is op de uiteindelijke hoogte van de boete. In het voorgaande is na‐
gegaan welke factoren van invloed zijn op de hoogte van het wettelijke boetebedrag. Het te
beschermen rechtsgoed blijkt daarbij van belang, in dier voege dat de overtreding van voor‐
schriften die zien op de bescherming van individuele vrijheid of individuele integriteit in de wet
wordt bedreigd met hogere boetes dan de voorschriften die zich richten op collectieve veilig‐
heid of collectieve integriteit.
Ook de aard van de overtreder blijkt van invloed. Voorschriften die zich richten tot pri‐
vépersonen worden bij overtreding met lagere bestuurlijke boetes gehandhaafd dan voorschrif‐
ten die zich richten tot bedrijfsmatig opererende actoren (zowel rechtspersonen als natuurlijke
personen bij de uitoefening van een functie of beroep).
Voor wat betreft de samenloop van verschillende sancties kan worden geconstateerd
dat de mogelijkheid of, nog sterker, de plicht voor het bestuursorgaan om het profijt dat is be‐
haald met de overtreding te ontnemen, samenvalt met gemiddeld lagere boetes dan indien
deze ontnemingsbevoegdheid of ‐plicht ontbreekt. Sancties vallen dus samen, en worden voor
de proportionaliteit van de boete bij elkaar genomen. Voor wat betreft de samenloop met puni‐
tieve sancties valt op dat doorgaans dezelfde voorschriften via parallelle systemen (bestuurs‐
recht én strafrecht) worden gehandhaafd. Soms gelden voor het strafrecht aanvullende voor‐
waarden, maar dat is lang niet altijd het geval.
Ten slotte is geconstateerd dat recidive in ongeveer de helft van de onderzochte boete‐
stelsels in het wettelijke systeem is meegenomen als relevant criterium voor de bepaling van de
boete. In de overige stelsels is het aan het bestuursorgaan overgelaten te bepalen of recidive
een rol speelt bij de boetehoogte.
4.3 Afwegingen in het boetebeleid
4.3.1 Boetebeleid ten opzichte van wettelijk maximum
Het wettelijke boetemaximum vormt de bovengrens van de boetehoogte en geldt als de boete‐
hoogte die de wetgever verbindt aan de overtreding. Het is uiteindelijk het bestuursorgaan dat
binnen dat boetemaximum in individuele gevallen de bestuurlijke boete vaststelt. De boete‐
hoogte wordt dus niet alleen door het wettelijke boetemaximum bepaald, maar ook door de
beleidsmatige invulling daarvan in het beleid van bestuursorganen. Hieronder wordt nagegaan
op welke wijze het bestuursorgaan de bandbreedte die de wetgever overlaat, heeft ingevuld en
welke factoren een rol spelen bij de vaststelling van de boetehoogte in het beleid. Deze factoren
zijn dezelfde als die ook een rol spelen bij de bepaling van het wettelijke boetemaximum: de
aard van de overtreding, de aard van de overtreder, eventueel behaald profijt en herstel van de
gevolgen van de overtreding en ten slotte recidive. Allereerst wordt aandacht besteed aan het
boetebeleid ten opzichte van het wettelijk maximum.
13