Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

delict een rol zouden kunnen spelen. Denkbaar is zelfs dat aan deze factoren een relatief ge‐
wicht wordt toegekend, hetgeen kan bijdragen tot een gemotiveerde vaststelling van de ernst
van het delict, dan wel tot een weloverwogen herijking van het relatieve gewicht dat aan be‐
paalde subfactoren wordt toegekend (vgl. de Wet herijking strafmaxima waaraan in dit hoofd‐
stuk aandacht is besteed).
Aanhakend bij de Bos‐Polaris‐systematiek kan – wat betreft de boven bedoelde subfacto‐
ren – de ‘ernst’ van het delict desgewenst nog worden verfijnd aan de hand van bepaalde ‘basis‐
factoren’ (gevolgen van het delict, aantal keren en/of hoeveelheid, wijze waarop het delict is
gepleegd, persoon van het slachtoffer, etc.) of ‘delictspecifieke factoren’ (was er sprake van
uitlokking door een ander, werd het delict al dan niet in dienstbetrekking gepleegd, was er spra‐
ke van medeplegen, etc.), dan wel van zogenoemde ‘wettelijke factoren’ (bijvoorbeeld poging,
voorbereiding, doen plegen, etc.). Zie voor deze factoren § 2.3: OM‐beleidsregels en aanwijzin‐
gen.
Overigens kunnen deze subfactoren ook in de sleutel worden gezet van de ‘strafverhogen‐
de en strafverlagende factoren’. Maar wat daar ook van zij, zoals hiervoor al werd betoogd, zal
deze verfijning geen of nauwelijks een rol spelen bij de vaststelling van boetehoogtes in het ka‐
der van ordeningswetgeving. En voor zover dat wel het geval is, vallen ze samen met, of liggen
ze besloten in de overige ‘primaire’ factoren die doorslaggevend zijn voor straftoemeting in het
kader van ordeningswetgeving.
Kortom: De ‘normatief’ (politiek) vastgestelde ernst van het delict bepaalt het aantal basis‐
punten. Deze basispunten kunnen – conform het Bos‐Polaris‐stelsel – vervolgens nog worden
verhoogd of verlaagd aan de hand van de overige relevante (strafverhogende of ‐verlagende)
factoren:
- De persoon van de dader (bijv.: natuurlijke persoon of rechtspersoon).
- Het profijt (en in dat verband het eventuele herstel van de gevolgen).
- Recidive.
In deze strafverhogende en ‐verlagende factoren kunnen verschillende nuances worden aange‐
bracht. Zo kan, bijvoorbeeld wat betreft recidive, een rol spelen binnen welke termijn is gereci‐
diveerd, hoe vaak is gerecidiveerd, et cetera Ook wat dat betreft kan worden aangehaakt bij de
Bos‐Polaris‐systematiek en/of bij de overige OM‐richtlijnen. 125
De hier voorgestelde systematiek van straftoemeting kan ook voor de bestuurlijke boete
van betekenis zijn. Met het oog op het uit het oogpunt van rechtseenheid op elkaar afstemmen
van straf‐ en bestuursrecht mag tot slot een opmerking over artikel 23 Sr niet ontbreken. Zoals
bleek, zijn bepaalde boetes ondergebracht in het bestuursrecht omdat de strafrechtelijke cate‐
gorieën geldboetes niet de mogelijkheid boden om (zeer) hoge boetes op te leggen. Om ook wat
dat betreft beide rechtsgebieden beter op elkaar af te stemmen, zal artikel 23 Sr moeten wor‐
den aangepast om in het kader van het strafrecht eveneens te kunnen voorzien in een meer
gedifferentieerd stelsel van (zo nodig zeer hoge) boetes. Op deze kwestie zal nader worden in‐
gegaan in de slotbeschouwing van hoofdstuk 5.
125 Overigens wordt de Polaris‐systematiek op dit moment binnen het OM volop geëvalueerd, waarbij een landelijke commissie (de
Landelijke Commissie Strafvorderingsrichtlijnen) op grond de uitkomsten van deze evaluaties verbeterpunten doorvoert. In dat
verband wordt er onder meer gewerkt met burgerfora, collegiale uitwisseling, et cetera. De uiteindelijke uitkomsten van deze evalu‐
aties moeten worden afgewacht, maar het kan nu al verstandig zijn de ontwikkelingen op dat terrein op de voet te volgen. Zie over
de Landelijke Commissie Strafvorderingsrichtlijnen: ‘Jaarbericht online OM 2010 (jaarbericht 2009)’ , op de website van het OM.
65