Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

vingsprojecten en het kabinetsstandpunt daarover. Daarnaast is acht geslagen op de regeling
omtrent boeteoplegging op grond van het VWEU en de praktijk van de Commissie daarbij. In
voorkomende gevallen is zelfs gekozen om voorkeur te geven aan aansluiting bij het Europese
recht boven het volgen van de Toetsingscommissie. 108
Bij de inwerkingtreding van de Mededingingswet bedroeg de maximale boete ter zake
van overtreding van de artikelen 6 en 24 Mededingingswet f 1.000.000 of 10% van de omzet van
de onderneming. Dit is omgerekend het equivalent van het huidige maximale boetebedrag van
€ 450.000. Bij het vaststellen van het maximale boetebedrag heeft de wetgever gelet op de
hoogte van de boete die de Europese Commissie op kan leggen, te weten 1 miljoen ECU, de
hoogte van de boeten in andere landen en de schaal van de Nederlandse markt. De omzetgrens
stemt overeen met de bevoegdheid van de Commissie.
In de Nota naar aanleiding van het verslag bij de Mededingingswet gaat de minister van
Economische Zaken nader in op de boetehoogte. De minister betoogt dat het bedrag van
f 1.000.000 niet zo ongebruikelijk is als sommigen denken. Het bedrag komt immers overeen
met het bedrag van de zesde boetecategorie uit het Wetboek van Strafrecht (toentertijd). Gelet
op de voordelen die met overtreding van het kartelverbod en het verbod van misbruik van een
economische machtspositie behaald kunnen worden, zo vervolgt de minister, zou een boete van
f 1.000.000 in een betrekkelijk groot aantal gevallen ineffectief zijn. Daarom is ervoor gekozen
aan het nominale bedrag van f 1.000.000 een grens van 10% van de omzet toe te voegen. Deze
10% is ontleend aan de grens die in het Europese mededingingsrecht geldt. 109
Factoren die meegewogen dienen te worden bij de vaststelling van de boete in een con‐
creet geval zijn volgens de Memorie van Toelichting bij de Mededingingswet: de ernst en duur
van de overtreding, recidive, de bereidheid van de betrokken ondernemers om mee te werken
aan het beëindigen van de overtreding, het behaalde voordeel, et cetera. De financiële positie
van de onderneming speelt in beginsel geen rol bij de vaststelling van de hoogte van de boete.
Het is niet de bedoeling dat slecht ondernemingsbeleid ‘beloond’ wordt met een lagere boete.
Aan de andere kant moet het niet zo zijn dat een boete een faillissement van de onderneming
waarschijnlijk zou maken. Dit zou niet in overeenstemming zijn met het evenredigheidsbeginsel.
Deze overwegingen hebben ook een Europese achtergrond. 110
De wetgever geeft het verantwoordelijke bestuursorgaan de opdracht beleid te ontwik‐
kelen ten aanzien van het opleggen van boeten en dit eventueel vast te leggen in beleidsregels.
Ook is denkbaar dat de minister dit zal doen. 111 Uit de toelichting van de beleidsregels volgt dat
voor een zeer zware overtreding van de artikelen 6 en 24 van de Mededingingswet een toeslag
op de basisboete geldt om ondernemingen ervan te weerhouden dergelijke overtredingen te
begaan. Dit gebeurt in navolging van de Europese Commissie, die in vergelijkbare gevallen een
zogenaamde ‘entry fee’ hanteert. Ook de reikwijdte van de factor (E) is aangepast. De maximale
factor (E) is in het kader van high trust ten aanzien van overtredingen van de artikelen 6 en 24
van de Mededingingswet nu verhoogd tot maximaal 5, waar deze factor (E) voorheen maximaal
3 kon bedragen. Ook voor wat betreft de overige overtredingen is in de beleidsregels de factor
(E) verhoogd tot maximaal 5, waar deze voorheen maximaal 3 bedroeg. Tot slot kan in geval van
recidive de basisboete met 100% wordt verhoogd, tenzij dit gezien de omstandigheden van het
geval evident onredelijk zou zijn. Hierdoor is geregeld dat recidive in principe leidt tot een ver‐
dubbeling van de basisboete. Met de verdubbeling van de basisboete in geval van recidi‐
108 Kamerstukken II 1995/96, 24 707, nr. 3, p. 86.
109 Kamerstukken II 1996/97, 24 707, nr. 6, p. 83‐84.
110 Zo is ook in Europa het evenredigheidsbeginsel een belangrijk algemeen rechtsbeginsel bij het bepalen van de boetehoogte:
HvJEG, zaak 8/55, JUR 1955/56, blz. 323 (Fédéchar). Zie verder Kamerstukken II 1995/96, 24 707, nr. 3, p. 88‐89.
111 Kamerstukken II 1995/96, 24 707, nr. 3, p. 89.
48