Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

afgeweken van de standaardboete indien een ondernemer niet in staat is de boete te betalen,
dus bij gebrek aan financiële middelen.
Een van de respondenten heeft de bestuurlijke boete mede‐geïmplementeerd in de nVWA‐
wetgeving. Er bestond rond de laatste eeuwwisseling een aanzienlijk handhavingstekort in de
nVWA‐wetgeving. Het strafrecht schoot tekort; het werkte traag, de boetes waren te laag, er
waren te veel sepots, et cetera. Het rapport van de Commissie Korthals‐Altes uit 1995 schreef
als algemene oplossing voor het handhavingstekort de bestuurlijke boete voor en deze oplos‐
sing werd opgepikt door de VWA. De Vierde Tranche van de Awb was toen nog niet in zicht, dus
de VWA moest allerlei algemene leerstukken zelf in de bijzondere wet regelen en vormgeven.
Wat betreft die algemene leerstukken en wat betreft de hoogte van de boete heeft men aller‐
eerst naar het strafrecht gekeken. Daarnaast heeft men veel samengewerkt met de Arbeidsin‐
spectie die net iets voor de VWA uitging voor wat betreft het invoeren van de bestuurlijke boe‐
te.
Uiteindelijk zijn de minister van VWS en een aantal medewerkers van de VWA om de tafel gaan
zitten om een geschikt, afschrikwekkend boetemaximum te kiezen voor de Warenwet. Naast
afschrikwekkendheid is ook gekeken naar het economisch voordeel die met de overtredingen
kunnen worden behaald, naar de sancties in het strafrecht, naar de grootte van een onderne‐
ming, et cetera. Ondanks dergelijke objectieve overwegingen was de keuze voor het boete‐
maximum vrij willekeurig. Ook bij de andere nVWA‐wetten waarin de bestuurlijke boete is inge‐
voerd, blijkt uit het gesprek met de respondent het bepalen van het wettelijk maximum ‘natte
vingerwerk’.
Er is door de wetgever, in overleg met de nVWA, telkens voor de systematiek van gefixeerde
bedragen gekozen. De hoogte van deze bedragen hangt af van de indeling van de overtredingen
naar de ernst van het feit. Er zijn drie categorieën: ernstige, minder ernstige en geringe overtre‐
dingen. De respondenten zijn grote voorstanders van gefixeerde bedragen, omdat zodoende per
feit geen integrale afweging meer hoeft plaats te vinden. De wetgever heeft reeds een stempel
gedrukt op de ernst van de overtredingen feit door verschillende maxima voor te schrijven en
die keuze hoeft vervolgens niet meer door een beschikkingennemer te worden gemaakt. Op
deze manier is de bestuurlijke last laag (het opleggen van ongeveer 5.000 bestuurlijke boetes
per jaar is een heel karwei als telkens een integrale afweging dient te worden gemaakt) en
wordt willekeur voorkomen.
Hoewel de systematiek dezelfde is, namelijk die van gefixeerde boetebedragen, is de wetge‐
vingstechniek steeds net anders (bedragen staan of in de bijlage van de wet, of in een AMvB, of
in een ministeriële regeling). Het contact met de ministeries is, volgens de respondenten, goed
en de nVWA heeft zeker invloed op de inhoud van de wetgeving, maar op dit punt blijkt elk mi‐
nisterie (VWA en EL&I) een voorkeur te hebben voor een bepaalde, eigen, wetgevingstechniek.
Voor de werkwijze van de nVWA is uniformiteit op dit punt gemakkelijker en daarom hamert de
nVWA bij de ministeries daar ook op.
Het BBS‐systeem is geënt op de Warenwet. Dit is de eerste ‘nVWA‐wet’ waarin een bestuurlijke
boete is ingevoerd. De overige wetten zijn telkens in dit systeem verwerkt en opgenomen. Dit
zal ook gebeuren met de wetgevingscomplexen die de bevoegdheid van de nVWA nog verder
uitbreiden na de fusie met de AID en de PD. Bijzonder is dat de nVWA ook voor een ander be‐
stuursorgaan de boeteoplegging verzorgt, namelijk voor de IGZ. Recent is de bestuurlijke boete
68