Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

Tabel 21: Fixatietechniek en moederministerie (gebaseerd op 82 boetestelsels)
moederministerie feitcodering bandbreedte rekensom geen totaal n
BiZa 67 % (2) ‐ ‐ 33 % (1) 100 % 3
EL&I 14 % (2) ‐ 36 % (5) 50 % (7) 100 % 14
Fin ‐ 50 % (10) 45 % (9) 5 % (1) 100 % 20
IM 50 % (1) ‐ ‐ 50 % (1) 100 % 2
OCW ‐ 100 % (2) ‐ ‐ 100 % 2
SZW 22 % (4) ‐ 67 % (12) 11 % (2) 100 % 18
V&J ‐ 50 % (1) ‐ 50 % (1) 100 % 2
VWS 33 % (5) ‐ 53 % (8) 13 % (2) 100 % 15
overig 33 % (2) 17 % (1) 17 % (1) 33 % (2) 100 % 6
Totaal 20 % (16) 17 % (14) 43 % (35) 21 % (17) 100 % 82
Uit de tabel kan worden afgeleid dat de rekensom als fixatietechniek doorgaans het meest
wordt gebruikt. Deze fixatietechniek wordt vooral aangetroffen bij wetgeving waarvoor de mi‐
nisteries van SZW, Financiën en EL&I verantwoordelijk zijn. Bij de wetten die tot de verantwoor‐
delijkheid van de ministeries van SZW en Financiën behoren, ligt dit voor de hand: de boete is in
veel gevallen gebaseerd op het benadelingsbedrag in de vorm van de teveel ontvangen uitke‐
ring of de niet betaalde belasting. Bij het ministerie van EL&I zijn de rekensommen gebaseerd
op betrokken omzet.
Feitcodering als fixatiemethode treft men vooral aan bij wetgeving die valt onder de
verantwoordelijkheid van het ministerie van SZW (4) en het ministerie van VWS (5). Bandbreed‐
tes of boetecategorieën kunnen vooral worden aangetroffen bij wetgeving die valt onder het
ministerie van Financiën.
Bij de boetestelsels die vallen onder de ministeries van Financiën, VWS en SZW is de
fixatie vaker gebaseerd op de wet dan op beleid (in 53 %, 91 % resp. 75 % van de boetestelsels is
de fixatie vormgegeven in de wet). Voor de boetestelsels die vallen onder het ministerie van
EL&I is de fixatie vaker aangetroffen in beleid (57 % van de boetestelsels).
4.4.4 Voorspelbaarheid van de overtreding
Een derde verklaring die van invloed kan zijn op de techniek van het boetestelsel betreft de
voorspelbaarheid van de overtreding. Naarmate de delictsomschrijving minder vaagheden be‐
vat, en eenvoudig kan worden vastgesteld wie de overtreder is, is het beter mogelijk de vorm‐
geving van het boetestelsel verder te standaardiseren en dus te fixeren. Voorspelbaarheid van
de overtreding bestaat dus uit twee kenmerken: duidelijkheid delictsomschrijving en kenbaar‐
heid overtreder.
Met ‘duidelijke delictsomschrijving’ wordt gedoeld op de interpretatie van de bevoegd‐
heidsvoorwaarden. De score vergt een kwalificatie van de te handhaven voorschriften. Aan het
ene uiterste bevinden zich voorschriften als die in de Wahv en de Wav: over de overtredingen
op grond van deze wet is weinig discussie mogelijk. Aan het andere uiterste bevindt zich bij‐
voorbeeld de AOW. Artikel 49 AOW verplicht de betrokkene “alle feiten en omstandigheden”
aan de uitkeringsinstantie mee te delen waarvan “hem duidelijk moet zijn dat zij van invloed
kunnen zijn op het recht op uitkering, de hoogt van de uitkering of op het bedrag van de uitke‐
ring dat wordt betaald”. In het midden blijft welke informatie moet worden meegedeeld en
wanneer.
Tabel 22: duidelijkheid delictsomschrijving en fixatietechniek
duidelijke delictsomschrijving?
fixatietechniek ja nee
feitcodering 71 % 17 %
bandbreedte/boetecategorie 14 % 17 %
rekensom 14 % 50 %
17 De boetestelsels zijn ingedeeld naar verantwoordelijk ministerie gebaseerd op de eerste ondertekenaar van de wet, dan wel het ministerie dat op de
website van de rijksoverheid wordt aangeduid als het verantwoordelijk ministerie. Indien meerdere ministeries verantwoordelijk zijn, is het boetestel‐
sel ingedeeld in de categorie ‘overig’.
23