Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

door schuld in België drie maanden tot twee jaren gevangenisstraf gesteld, in Frankrijk ten
hoogste drie jaren gevangenisstraf en in Duitsland ten hoogste vijf jaren gevangenisstraf.” 48
2.2.3.3.4 Systematiek
Wat betreft de systematische consequenties die voortvloeien uit het regelstelsel waarin een
bepaalde strafwaardige gedraging is of wordt ondergebracht, kan bij wijze van voorbeeld wor‐
den gewezen op de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen (WAM). De wetgever
heeft er, vanwege de haast die de wetgever wil maken met een krachtdadige handhaving van de
WAM – met name het oog op een voortvarende aanpak van onverzekerd rijden – voor gekozen
de WAM (tevens) onder te brengen bij de Wet Administratiefrechtelijke Handhaving Verkeers‐
voorschriften (Wahv). Dat biedt volgens de minister, gelet op de bewezen effectiviteit in de af‐
doening van grote aantallen verkeersovertredingen via de Wahv, betere garanties voor een ef‐
fectieve handhaving van de WAM dan via de OM‐strafbeschikking. De afdoening via het systeem
van de strafbeschikking (dat fasegewijs wordt ingevoerd) is immers nog maar beperkt mogelijk.
Dat brengt echter wel met zich mee dat de systematiek van de strafrechtelijke handhaving van
de WAM wordt doorkruist. In het kader van de strafrechtelijke handhaving heeft bijvoorbeeld
recidive in de praktijk – zo zal nog blijken – een belangrijk strafmaatverhogend effect. Recidive
speelt echter in de handhaving via de Wahv nauwelijks een rol. Ook in andere opzichten wordt
met het onderbrengen van de WAM bij de Wahv de systematiek van de strafrechtelijke handha‐
ving doorkruist. Maar aangezien dat op zichzelf geen consequenties heeft voor de strafmaat, zal
daar niet nader op worden ingegaan. 49
Zoals al bleek, is het omgekeerde ook mogelijk. Op grond van EU‐kaderbesluiten en ‐
richtlijnen wordt Nederland verplicht in bepaalde gevallen hoge boetes op te leggen waarin in
het strafrecht niet is voorzien. De wetgever is dan genoodzaakt aansluiting te zoeken bij een
stelsel dat (gezien een aantal relevante systeemgerelateerde kenmerken) in beginsel geen bo‐
vengrenzen kent wat betreft geldboetes: het bestuursrecht.
Een ander voorbeeld van een systeem‐gerelateerde overweging die een strafverhogend
of strafverlagend effect kan hebben, kan ook hier worden ontleend aan de overwegingen in de
Memorie van Toelichting bij de Wet Herijking Strafmaxima. In het kader van het verhogen van
de strafmaxima waarmee culpose gevolgsdelicten worden bedreigd, constateert de minister dat
er een scheefgroei is ontstaan tussen het Wetboek van Strafrecht enerzijds en de Wegenver‐
keerswet 1994 anderzijds. Een culpoos gevolgsdelict met een fatale afloop kan onder omstan‐
digheden op grond van de WVW een maximale gevangenisstraf van negen jaar opleveren. Bui‐
ten verkeerssituaties echter, leidde eenzelfde soort delict tot een gevangenisstraf van hooguit
negen maanden. De Wet Herijking Strafmaxima beoogt deze strafmaxima meer met elkaar in
overeenstemming te brengen.
Daarnaast was het streven van de wetgever ook de strafmaxima van de diverse culpose
delicten die voorkomen in het Wetboek van Strafrecht (zoals de gemeengevaarlijke culpose
misdrijven) meer met elkaar in overeenstemming te brengen. Bij dit streven naar consistentie is
de strekking en de ratio van de wet waarmee destijds de hoge straffen in artikel 175 WVW zijn
ingevoerd, het leidende principe geweest. Dat wil zeggen: het bevorderen van optreden tegen
roekeloos rijgedrag, met name als dat ernstig lichamelijk letsel of de dood tot gevolg kan heb‐
ben. 50
48
Kamerstukken II, 2001/02, 28 484, nr. 3 (MvT bij de Wet herijking strafmaxima), p. 14.
49
Zie voor de overwegingen van de Regering en het commentaar daarop van de Raad van State: Kamerstukken II, 2009/10, 32 438,
nr. 3 (MvT) en nr. 4 (Advies van de Raad van State en nader rapport).
50
Zie Kamerstukken II, 2001/02, 28 484, nr. 3 (MvT bij de Wet herijking strafmaxima), p. 7‐15.
29