Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

ders geformuleerd: uit deze analyse blijkt dat gerechten in deze zaken bepaalde typen factoren
– die niet altijd samenvallen met de desbetreffende oriëntatiepunten – in het bijzonder laten
meewegen bij het bepalen van de strafmaat:
- De wijze van uitvoering van het delict (zeer excessief geweld; van het leven beroven
op zeer gruwelijke wijze; het weerzinwekkende karakter van het gepleegde feit;
doodslag die vooraf is gegaan door poging diefstal; een verkrachting in de eigen wo‐
ning van het slachtoffer; een verkrachting in het bijzijn van de kinderen van het
slachtoffer; de lichtst denkbare variant van verkrachting (en vereiste dwang) van het
slachtoffer door haar eigen partner tijdens haar slaap, terwijl het slachtoffer nadien
de relatie met haar partner nog langere tijd had laten voortduren).
- De persoon van de dader (verminderde detentiegeschiktheid die tot strafverlaging
leidde; de jeugdige leeftijd van de dader; de gezondheidstoestand van de dader; op
grove wijze misbruik maken van de vertrouwensrelatie tussen dader en slachtoffer).
- De persoon van het slachtoffer (verkrachting van een jong meisje; de jeugdige leef‐
tijd van een moeder van een zoontje, dat er ook nog eens getuige van was dat ze
van het leven werd beroofd; een eerdere vrijwillige seksuele relatie tussen dader en
slachtoffer en het eigen aandeel van het slachtoffer).
- De verwijtbaarheid (de mate van toerekeningsvatbaarheid).
- Recidive (en in het bijzonder: veelvuldige recidive).
- De gevolgen (het veroorzaken van ondraaglijk leed bij de nabestaanden; het veroor‐
zaken van sterke gevoelens van onrust en onveiligheid in de samenleving; de ernstig
geschokte rechtsorde; het teweegbrengen van een grote mate van verontwaardi‐
ging, ontzetting en onbegrip; het wekken van grote beroering in de samenleving;
het doorkruisen van een normale en seksuele ontwikkeling van een jong meisje; een
ernstige schending van de lichamelijke integriteit van het slachtoffer; uitermate ern‐
stige gevolgen voor het leven van het slachtoffer, zoals het voortdurend geconfron‐
teerd worden met het gebeuren omdat de verkrachting in de eigen woning van het
slachtoffer heeft plaatsgevonden, waar ze zich optimaal veilig mocht wanen; een
grove inbreuk op de lichamelijke en geestelijke integriteit van het slachtoffer).
- Gradaties van opzet (bij voorwaardelijk opzet vaak lagere straffen dan bij zwaardere
gradaties van opzet, al verschilt dat per geval).
- Risicoverhogende factoren (met name rijden onder invloed als strafverzwarende
factor).
Algemeen gesproken, wordt bij het opleggen van de straf rekening gehouden met de aard en de
ernst van het gepleegde feit (de impact), de omstandigheden van het geval (bijvoorbeeld:
meerdere plegers; tijdens nachtelijke uren en andere kwetsbare situaties) en de persoon van de
verdachte (bijvoorbeeld: is hij eerder bestraft en met welke strafmodaliteit?; heeft dat effect
gehad of moet er nu voor een andere strafmodaliteit worden gekozen?).
In dit verband kan nog worden gewezen op enkele voorbeelden van bijzondere, aan de
rechtspraktijk te ontlenen, strafverhogende en/of ‐verlagende factoren die alleen een rol spelen
bij de strafoplegging in concreto:
- De recidivekans in concreto (bij een grote kans op herhaling ligt uit een oogpunt van
speciale preventie een zwaardere, afschrikwekkendere straf in de rede; bij een ge‐
BB2861; AZ9602; AD871; AZ721; AT9907; BA6525; BB8265; AN9848; AO2788; AF7009; AR3223; BB4819; AY6134; AZ9941; BB8350;
BC5372; BB4171; BD2298; AQ2788; BD3549; Zie voorts HR 10 september 1991, NJ 1991, 830 (de rechter mag bij de bepaling van de
strafmaat rekening houden met de mate waarin berouw is getoond). Zie de bijlage met een overzicht van deze geanalyseerde uit‐
spraken.
52