Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

- De aard van de persoon van de overtreder
- Behaald profijt, herstel van de gevolgen en samenhang met andere sanctiemogelijk‐
heden.
- Recidive.
Deelvraag iii: Hoe verhouden de achterhaalde strafrechtelijke factoren en bestuursrechtelijke
factoren zich tot elkaar?
Meteen valt op hoe zeer de factoren op het terrein van de strafrechtelijke ordeningswetgeving
en die op het terrein van het bestuursrecht met elkaar overeenkomen. Het antwoord op deel‐
vraag iii luidt dus kort en goed dat het op beide terreinen in wezen om precies dezelfde factoren
gaat. Op zich zelf is dit geen verrassende uitkomst. Immers, het gaat om algemene factoren, dat
wil zeggen factoren waarvan op voorhand duidelijk is dat zij vanwege de dominante evenredig‐
heidseis in beginsel voor alle boetezaken relevant zijn. Dit neemt niet weg dat er verschillen in
accentuering en uitwerking zijn. Hieronder komen de voor beide rechtsgebieden belangrijkste
factoren nader aan de orde, waarbij de – iets eenvoudiger – ordening en clustering op het be‐
stuursrechtelijke terrein als uitgangspunt wordt genomen. Dit wil zeggen dat de factor profijt en
de factor herstel van gevolgen in een cluster worden geplaatst en dat de factor recidive als laat‐
ste wordt behandeld. Aansluitend volgen enkele opmerkingen speciaal over de vormgeving van
het boetestelsel.
5.4 Uitwerking factoren (vervolg deelvraag iii); vormgeving
5.4.1 De aard van de overtreding, ofwel het betrokken rechtsgoed
Deze factor ziet in het strafrecht op een aantal nadere factoren, zoals het gewicht dat aan het
aangetaste (of bedreigde) rechtsgoed wordt toegekend en de aard en de ernst van de gevolgen
voor de specifieke gedupeerde(n) dan wel voor de samenleving als geheel. Andere nadere facto‐
ren zijn de wijze van uitvoering van het delict en de omstandigheden waaronder het delict heeft
plaatsgevonden, alsmede andere delictspecifieke factoren, zoals bijvoorbeeld het georganiseer‐
de verband. Laatstgenoemde nadere factoren hebben een sterk casuïstisch karakter (de om‐
standigheden van het geval zijn steeds bepalend) en lenen zich daarom niet voor een algemene
uitwerking. Dat ligt anders voor het rechtsgoed en de gevolgen van een delict voor de samenle‐
ving of een individuele benadeelde.
Reeds bij de inventarisatie van relevante factoren in het kader van het commune straf‐
recht blijkt keer op keer hoe belangrijk het betrokken rechtsgoed en de daarmee samenhangen‐
de gevolgen van een delict voor samenleving en/of individu zijn. Weliswaar lopen de rechtsgoe‐
deren die het strafrecht beoogt te beschermen sterk uiteen, maar een basale clustering bleek
wel degelijk mogelijk. Zo is in § 2.2.3.1.3 onderscheiden tussen collectieve en individuele belan‐
gen. Binnen de categorie collectieve belangen is nader onderscheiden tussen strafbepalingen ter
bescherming van de democratische rechtsorde en die ter bescherming van de algemene veilig‐
heid en integriteit. Binnen de categorie individuele belangen is nader onderscheiden tussen
strafbepalingen ter bescherming van de vrijheid en integriteit van de persoon en die ter be‐
scherming van de eigendom. In § 2.6.3 is toegelicht dat de strafrechtelijke ordeningswetgeving
geen betrekking heeft op rechtsgoederen die rechtstreeks te maken hebben met de democrati‐
sche rechtsorde, maar wel op algemene veiligheids‐ en integriteitsbelangen en beide soorten
individuele belangen.
Voor de bestuurlijke boete geldt hetzelfde. De rechtsgoederen die bij bestuurlijke boe‐
tes in geding zijn, betreffen eveneens steeds algemene belangen van algemene veiligheid en
6