Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

estuursrechtelijke handhaving toegelicht. Benadrukt wordt dat bestuursrechtelijke handhaving
alleen een alternatief kan zijn voor strafrechtelijke handhaving indien voldaan is aan de eisen
van artikel 6 EVRM. Vanuit een oogpunt van effectiviteit verdient het de voorkeur dat primair
het met toezicht op de naleving belast bestuursorgaan bevoegd is om handhavingsmaatregelen
op te leggen. De met handhaving belaste toezichthouders zijn op die manier niet afhankelijk van
het al dan niet instellen van een strafrechtelijke vervolging door het OM, maar kunnen overtre‐
ding van de bij of krachtens het wetsvoorstel gestelde regels zelf sanctioneren. Bestuursrechte‐
lijke handhaving staat derhalve voorop, strafrechtelijke handhaving is daarnaast mogelijk voor
specifieke overtredingen, waarvan wenselijk is dat zij tevens worden aangemerkt als econo‐
misch delict in de zin van de Wet op de economische delicten. In die gevallen waarin zowel be‐
stuursrechtelijke als strafrechtelijke sanctionering mogelijk is, geldt het una via beginsel: er kan
slechts gekozen worden voor een van beide trajecten. Vanzelfsprekend worden de toezichthou‐
ders geacht ‘met beleid’ gebruik te maken van hun bevoegdheden. Of, wanneer en hoe de be‐
voegdheden worden ingezet is in beginsel ter bepaling aan de toezichthouder, binnen de discre‐
tionaire ruimte die deze daartoe heeft. De bevoegdheden kunnen daarom worden ingezet waar
dit ten behoeve van het toezicht op de naleving dan wel handhaving nodig wordt geacht door
de toezichthouders. Zodra eenmaal is gekozen om bepaalde bevoegdheden in te zetten, dient
dit vanzelfsprekend op zorgvuldige wijze te gebeuren, dat wil zeggen met inachtneming van alle
geschreven (in de Awb opgenomen) en ongeschreven algemene beginselen van behoorlijk be‐
stuur.
De indeling naar drie boetecategorieën wordt in de Nota van toelichting bij het Besluit
nader gemotiveerd. Voor de eerste boetecategorie geldt dat telkens een vast bedrag wordt op‐
gelegd, zonder rekening te houden met verhogende of verlagende omstandigheden, anders dan
recidive. Hier gaat het om hoofdzakelijk relatief lichte, vaak voorkomende overtredingen. De
pakkans bij deze overtredingen is relatief hoog terwijl het daaruit voortvloeiende financiële
voordeel relatief gering is. Voor de tweede en derde boetecategorie geldt een flexibele boete‐
systematiek met een wettelijk maximum van € 1.000.000 en € 4.000.000. Twee uitzonderingen
bestaan hierop. Als eerste ingeval de toezichthouder in staat is het verkregen voordeel te bepa‐
len als gevolg van de overtreding. Indien dat het geval is, kan de toezichthouder het verkregen
voordeel als uitgangspunt gebruiken bij het bepalen van de hoogte van de bestuurlijke boete.
De bestuurlijke boete kan dan oplopen tot maximaal tweemaal het voordeel dat is verkregen als
gevolg van de overtreding. Ten tweede geldt het dubbele wettelijke maximum ingeval van reci‐
dive. De wettelijke maxima bedragen dan respectievelijk € 2.000.000 en € 8.000.000. Bij het
vaststellen van de hoogte van de bestuurlijke boete in de tweede of derde categorie dient de
toezichthouder, met inachtneming van de in het Besluit opgenomen boeteverhogende en –
verlagende factoren, rekening te houden met alle omstandigheden van het geval. Deze factoren
zijn: ernst en duur van de overtreding en de mate van verwijtbaarheid van de overtreder. De
toezichthouder dient zich er tevens van te vergewissen of er gelet op de draagkracht van de
overtreder redenen zijn om het bedrag van de op te leggen bestuurlijke boete te matigen
De keuzes in de Wft en het daarop gebaseerde Besluit worden nader onderbouwd in de nota
Boetestelsel in financiële wetgeving. In de nota wordt aangevoerd dat bestuurlijke boetes mede
in de financiële wetgeving zijn ingevoerd om de bestuursrechtelijke handhaving te verbeteren
en een accentverschuiving te bewerkstelligen van strafrechtelijke naar bestuursrechtelijke
handhaving. De bestuurlijke boete heeft bijgedragen aan een verbetering van de snelheid en
efficiëntie bij het handhaven tegen overtredingen van financiële wetgeving, nu de toezichthou‐
der beter wordt betrokken bij de rechtshandhaving. De boete heeft eveneens bijgedragen aan
de kwaliteit van de rechtshandhaving, aangezien de toezichthouders op grond van hun specifie‐
60