Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

en bestuursorganen kunnen, binnen veel striktere grenzen, straffen opleggen. Dat brengt in de
eerste plaats mee dat normering van strafoplegging via zelfbinding veel lastiger te realiseren is.
Niet alleen rechters, maar ook officieren van justitie, opsporingsambtenaren en bestuursorga‐
nen moeten door dezelfde normen gebonden worden. Maar van belang is ook dat de noodzaak
van een adequate normering door de invoering van de Wet OM‐afdoening groter is geworden.
Ruime kaders voor straftoemeting zijn bij rechters en officieren van justitie, gelet op de waar‐
borgen voor een adequate taakuitoefening die door opleidingseisen en benoemingsprocedure
geboden worden, veel eerder aanvaardbaar dan bij opsporingsambtenaren en (ambtenaren van)
bestuursorganen.
Tegelijk kan het verband tussen de invoering van de Wet OM‐afdoening en de toege‐
nomen noodzaak van een op de wet berustende normering van straftoemeting in lagere regel‐
geving ook een beperking van de wettelijke grondslag van die normering tot lichtere sancties
rechtvaardigen. In het kader van dit onderzoek, dat ziet op het bevorderen van eenheid in de
boetehoogte in het bestuursrecht en het strafrecht, volstaat de vaststelling dat een wettelijke
grondslag kan worden gecreëerd voor een nadere normering van boetes in het strafrecht. Vrij‐
heidsstraffen kunnen slechts door rechters worden opgelegd, en kunnen in dit kader in ieder
geval buiten beeld blijven. En daarmee ook de discussie over nadere normering van de opleg‐
ging van vrijheidsstraffen door wettelijk gefixeerde minimumstraffen. Wellicht ten overvloede
kan nog worden opgemerkt dat die discussie ook een heel andere insteek heeft. Bij de discussie
over minimumstraffen staat de vraag centraal of behoefte bestaat aan deze nadere normering.
Dat er behoefte is aan een nadere normering van de oplegging van boetes in het strafrecht,
binnen het wettelijk kader, blijkt al zonneklaar uit – vooral – bestaande OM‐beleidsregels. Het
gaat in de kern slechts om een betere verankering van bestaande regels. Nu de behoefte aan
een vergelijkbare normering in straf‐ en bestuursrecht vooral op het terrein van het ordenings‐
recht speelt, valt het ons inziens te overwegen de wettelijke grondslag daarvoor in de WED op te
nemen.
Samenvattend:
Sr en AMvB
- In het belang van wenselijke flexibilisering verdient het aanbeveling de categorise‐
ring van artikel 23 Sr aan te passen. Eventueel naast de mogelijkheid van het opleg‐
gen van een boete van de naast hogere categorie is de introductie van een flexibel
boetemaximum aangewezen of zouden veel vaker specifieke uitzonderingen op de
boetemaxima aanvaard moeten worden.
- Naar onze mening verdient het overweging nader te onderzoeken of de wet, bij
voorkeur de WED, zou moeten voorzien in een wettelijke grondslag voor lagere re‐
gelgeving waarin (in ieder geval) het opleggen van geldboetes nader genormeerd
kan worden.
- Een volgende stap zou zijn dat wordt bezien welke elementen van (vooral) Polaris‐
richtlijnen en (eventueel) rechterlijke oriëntatiepunten in een AMvB en (eventueel)
daarop gebaseerde ministeriële regelingen neergelegd kunnen worden. Het streven
hoeft daarbij niet te zijn, dat al het OM‐ en rechterlijk beleid inzake het opleggen
van boetes in wetgeving wordt neergelegd. Er kan zich een nieuw evenwicht uitkris‐
talliseren, waarbij zelfbinding een wezenlijke plaats behoudt.
5.5.3 Aanbevelingen op het terrein van het bestuursrecht
13