Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

vrijwel altijd ontbreekt. Een belangrijke uitzondering vormt het belastingrecht, waar vrij recent
in een indexeringsmogelijkheid is voorzien.
5.3 De belangrijkste factoren (deelvragen i, ii en iii)
Deelvraag i: Welke factoren zijn op het terrein van het strafrecht, meer in het bijzonder het orde‐
ningsstrafrecht, van invloed op de hoogte van boetes en de vormgeving van het boetestelsel?
In § 2.6.1 is een samenvattend overzicht gegeven van alle in het Wetboek van Strafrecht, het
OM‐beleid (Polaris‐richtlijnen en andere OM‐beleidsregels of ‐aanwijzingen) en het rechterlijk
beleid (oriëntatiepunten straftoemeting en de Databank Consistente Straftoemeting) aangetrof‐
fen of daaruit – eventueel met behulp van toelichtende documenten – afgeleide factoren die
van invloed zijn op de boetehoogte en de vormgeving van het boetestelsel. Het gaat om enkele
tientallen factoren, variërend van subjectieve factoren (opzet, schuld), mate van verwijtbaar‐
heid, de persoon van de dader, de persoon van het slachtoffer, (proces)houding van de verdach‐
te, het aandeel van betrokkene in het delict tot en met factoren als het kostenaspect en com‐
pensatie voor vormverzuimen. Vervolgens is in § 2.6.2 en § 2.6.3 meer specifiek gekeken naar de
factoren die op het terrein van de ordeningswetgeving van bijzondere betekenis zijn.
Dit heeft geresulteerd in een vijftal ‘primaire’ factoren: 4
- De aard en de ernst van het delict.
- De persoon van de dader.
- Het profijt.
- Recidive.
- Herstel van de gevolgen.
Deelvraag ii: Welke factoren zijn op het terrein van het bestuursrecht van invloed op de hoogte
van boetes en de vormgeving van het boetestelsel?
Ten behoeve van de reconstructie in de hoofdstukken 3 en 4 van de factoren die van invloed zijn
op de boetehoogte en de vormgeving van boetestelsels in het bestuursrecht, is een aantal (op
spreiding over de totale populatie geselecteerde) boetestelsels beschreven en geanalyseerd.
Daarbij kon gebruik worden gemaakt van bevindingen uit het strafrechtelijke onderzoeksdeel
(hoofdstuk 2), onder meer op het punt van de soorten rechtsgoederen. Het bestuursrechtelijke
onderzoeksdeel kent evenwel een andere opzet. Een belangrijke reden daarvoor is dat op het
terrein van het bestuursrecht meer departementen (met hun eigen wetgevingsbeleid en tradi‐
ties en eigen bestuursorganen) rechtstreeks betrokken zijn dan in het strafrecht. Hiermee hangt
nauw samen dat het bestuursrecht, anders dan het strafrecht, vertrouwd is met verschillende
boetestelsels. Zo is het strafrecht, anders dan het bestuursrecht, onbekend met het stelsel van
wettelijk gefixeerde boetes.
Gelet op deze variatie aan boetestelsels is een twaalftal – op spreiding geselecteerde
(zie § 1.3.3) – bestuurlijke boetestelsels grondig bestudeerd, waarbij structuur van het boete‐
stelsel en parlementaire geschiedenis de voornaamste onderzoeksgegevens vormden. Met deze
data is een globaal beeld gereconstrueerd van de rationaliteit van de geselecteerde boetestel‐
sels en de factoren die van invloed zijn op de boetehoogte.
Dit levert een aantal (categorieën) factoren op die steeds van invloed zijn op de boete‐
hoogte (zie § 3.11.2):
- De aard van de overtreding, ofwel het betrokken rechtsgoed.
4 De Kabinetsnota over de uitgangspunten bij de keuze van een sanctiestelsel noemt grotendeels dezelfde factoren.
5