Επεξεργασία Ï€Î±ÏÎ±Î¼Ï Î¸Î¹Î±ÎºÏŽÎ½ τύπων και παραλλαγών ΑΤ 560-590

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΥΠΟΥΣ AT/ATU 613, AT *613 D,AT *613 ΕΔύο ταξιδιώτες, ένας καλός και ένας κακός, κρυφακούν δαίμονες ή άλλαόντα ή ζώα να καυχώνται για τις κακές τους πράξεις. Ο καλός άνθρωπος αξιοποιείόσα ακούει, ενώ ο κακός, ακολουθώντας τον, συλλαμβάνεται και σκοτώνεται.Ο παραμυθιακός τύπος AT/ATU 613 (The Two Travelers) είναι διαδεδνος σε πολλά μέρη του κόσμου, αλλά έχει ιδιαίτερη παρουσία στην παράδοσητων λαών της Ευρώπης και της Ασίας. Εκτός από προφορικό παραμύθι, ηιστορία είναι γνωστή στη λογοτεχνική παράδοση της Ανατολής ήδη από τον 9°μ. Χ. αιώνα και από την κινεζική βουδιστική λογοτεχνία έως τις εβραϊκέςσυλλογές διηγήσεων. Η ίδια ιστορία αναφέρεται σε ένα κήρυγμα του ΦραγκισκανούPelbart του Themesvar από τον ύστερο 15° αιώνα: εκεί ένας αφέντηςκαι ο φτωχός υπηρέτης του διαφωνούν για το ποιος νικά, το δίκαιο ή το άδικο.Ο αφέντης στοιχηματίζει διακόσια χρυσά νομίσματα ότι νικά το άδικο. Ο υπηρέτηςστοιχηματίζει τα μάτια του για το δίκιο. Ένας έμπορος, δικαστές, έναςεπίσκοπος και ένας βασιλιάς αποφαίνονται υπέρ της αδικίας και ο αφέντηςβγάζει τα μάτια του υπηρέτη του. Ο τυφλός βρίσκει ένα δέντρο και από εκείκρυφακούει τους δαίμονες να καυχώνται για τις κακές πράξεις τους: ένας απόαυτός έπεισε μερικούς ανθρώπους, δηλαδή τον έμπορο, τους δικαστές και τουςυπόλοιπους κριτές, ότι η αδικία κερδίζει τη δικαιοσύνη. Ένας άλλος δαίμοναςαποκαλύπτει το μέρος όπου υπάρχει το βοτάνι που θεραπεύει την τυφλότητα.Έτσι ο ήρωας θεραπεύεται, θεραπεύει και τη βασιλοπούλα και την παντρεύεται.Το αφεντικό του πάει και αυτό να μαζέψει το βοτάνι, αλλά οι δαίμονεςτον ανακαλύπτουν και τον τυφλώνουν.Για το παραμύθι υπάρχει μονογραφία του R. Th. Christiansen 1 .Στο ελληνικό corpus, τα παραμύθια αρχίζουν ως εξής: δύο ταξιδιώτες, πουμπορεί να είναι και αδέρφια, διαφωνούν ως προς το αν η αλήθεια ή το ψέμα είναικαλύτερο (σε άλλες ελληνικές παραλλαγές: «Καλοσύνες ή κακοσύνες θέλειο Θεός;»). Με τη βοήθεια του διαβόλου που εμφανίζεται μεταμορφωμένος, οκακός αδερφός κερδίζει το στοίχημα και τυφλώνει τον καλό. Σύμφωνα με μιαδιαφοροποιημένη εισαγωγή, ο ένας ταξιδιώτης έχει φαί και δεν δίνει στον πεινασμένοσύντροφο του παρά μόνο αν τον αφήσει να του βγάλει τα μάτια.Η συνέχεια του παραμυθιού περιλαμβάνει μοτίβα γνωστά και σε άλλα παραμύθια:ο τυφλός άντρας σκαρφαλώνει σε ένα δέντρο για να περάσει τη νύχτακαι κρυφακούει μια σύναξη δαιμόνων ή ζώων και μαθαίνει πολύτιμα μυστικά,όπως την απόκτηση ενός μαγικού φαρμάκου με το οποίο ξαναβρίσκει την όρα-1. R. Christiansen, The Tale of the Two Travellers or The BlindedStudy , FFC 24, Hamina 1916.