Επεξεργασία Ï€Î±ÏÎ±Î¼Ï Î¸Î¹Î±ÎºÏŽÎ½ τύπων και παραλλαγών ΑΤ 560-590

όρασή του και θεραπεύει μια βασιλοπούλα. Έτσι αποκτά πλούτη ή γίνεται γμπρός του βασιλιά. Όταν ο κακός σύντροφος του επιχειρεί με τον ίδιο τρόπο νααποκτήσει περισσότερα πλούτη, ανακαλύπτεται από τα υπερφυσικά όντα ή ταζώα που τον σκοτώνουν. Με αυτόν τον τρόπο, ο παραμυθιακός τύποςAT/ATU 613 ανήκει στη μεγάλη ομάδα διηγήσεων δομημένων με τέτοιο τρόποώστε να επιβεβαιώνουν στο τέλος τον κανόνα «οι καλοί ανταμείβονται καιοι κακοί τιμωρούνται» 2 .Στο ελληνικό corpus υπάρχουν δύο παραλλαγές που αναπτύσσουν με διαφορετικότρόπο το κεντρικό θέμα: σε μια κωακή ιστορία η βασική ιδέα παραμένειη ίδια, ωστόσο το κεντρικό ζευγάρι του καλού και του κακού συντρόφουαντικαθίσταται από έναν άνδρα (βαρκάρη) και την άπιστη γυναίκα του. Εκείνηκαι ο εραστής της, ένας καπετάνιος, του βγάζουν τα μάτια και τον πετούνστη θάλασσα. Διασώζεται όμως και με το αθάνατο νερό θεραπεύεται και θεραπεύεικαι την κόρη του βασιλιά της Κωνσταντινούπολης. Οι δύο ένοχοι τιμωρούνται.Ο Dawkins, που δημοσιεύει την ιστορία από την Κω, θεωρεί ότι έναςταλαντούχος παραμυθάς, σε ένα περιβάλλον που οι άνθρωποι ζητούσαν όχι τόσοτις παλιές ιστορίες όσο νουβέλες της πραγματικής ζωής, είχε την ιδέα ναχρησιμοποιήσει παλαιό υλικό με νέο τρόπο 3 . Ωστόσο η ύπαρξη μιας ακόμαπαραλλαγής (δημοσιευμένης το 1915) από ένα κοντινό νησί (τη Ρόδο), πουμάλιστα διατηρεί και το θέμα των δύο αδελφών, ενός καλού και ενός κακού,δείχνει ότι πιθανώς η συγκεκριμένη ανάπτυξη της ιστορίας να μην αποτελείμια μεμονωμένη διατύπωση αλλά να γνώρισε διάδοση σε ένα περιορισμένο γεωγραφικόχώρο, σχηματίζοντας έναν τοπικό οικότυπο.Η ιδέα της αντιπαράθεσης της αλήθειας και του ψέματος υπάρχει σε δυοακόμα οικοτυπικά παραμύθια που ο Γεώργιος Μέγας κατατάσσει ως υπότυπουςτου AT/ATU 613: στον πρώτο (AT *613 D), στη θέση των δύο ταξιδιωτών,εμφανίζονται η αλήθεια και το ψέμα προσωποποιημένα (ας σημειωθεί ότιοι έννοιες της αλήθειας, του ψέματος, της τιμής κ.ά. εισάγονται προσωποποιημένεςήδη στον αρχαίο μύθο, ιδιαίτερα στον αισώπειο, π.χ. στο μύθο Οδοιπόροςκαι αλήθεια) : το ψέμα, βλέποντας την αλήθεια νηστική και ντυμένηκουρέλια, προσφέρεται να της κάνει το τραπέζι. Τα καταφέρνει ενοχοποιώνταςτο αθώο παιδί που τους σερβίρει: τάχα τον πλήρωσαν και αυτός δεν επέστρεψετα ρέστα. Το παιδί επικαλείται την αλήθεια αλλά αυτή δεν μπορεί να μιλήσειμε το στόμα γεμάτο, αποφασίζει όμως να μην ξαναδεχτεί χάρη από το ψέμακαι χωρίζουν για πάντα.2. Bremond Claude, «Les bons récompenses et les méchants punis. Morphologie duconte merveilleux français», στο Claude Chabrol, Sémiotique narrative et teLarousse, Paris 1973, σ. 96-121.3. R. M. Dawkins, Forty-five Stories from the Dodekanese. Edited anthe Mss. Of lacob Zarraftis, Cambridge at the University Press, Cambridge 1950, σ. 333.