Επεξεργασία Ï€Î±ÏÎ±Î¼Ï Î¸Î¹Î±ÎºÏŽÎ½ τύπων και παραλλαγών ΑΤ 560-590

Το παραμύθι αναπτύσσει ένα θέμα πανάρχαιο, την απόκτηση της γνώσηςτων γλωσσών των ζώων, χάρισμα που ο άνθρωπος παίρνει συνήθως από έναφίδι. Το θέμα αυτό είναι γνωστό στη μυθολογία. Σε έναν ελληνικό μύθο ο μάντηςΜελάμπους καίει ένα νεκρό θηλυκό φίδι και τα μικρά φιδάκια τού γλείφουντο αυτί δίνοντάς του το χάρισμα να καταλαβαίνει τις γλώσσες των ζώωνκαι των πουλιών 8 . Την ίδια γνώση κατέχει και ο ήρωας της νορβηγικής μυθολογίαςΖίγκφριντ 9 .Έτσι και στο παραμύθι, ο ήρωας αποκτά τη γνώση αυτή χάρη σε ένα ευγνώμονφίδι, που το έσωσε από τη φωτιά (ή από το ζώο με το οποίο πάλευε).Όμως γιατί στο παραμύθι αυτή η γνώση είναι επικίνδυνη και γιατί η αποκάλυψήτης μπορεί να επιφέρει το θάνατο του ήρωα; Γιατί δηλαδή είναι μιαγνώση που πρέπει να παραμείνει μυστική; Και ποιο είναι αυτό το μυστικό, πουείναι τόσο τρομερό, ώστε να δικαιολογεί ακόμα και την ακραία μισογυνική λύσητης δολοφονίας της περίεργης συζύγου, με την οποία μας ξαφνιάζουν αρκετέςπαραλλαγές;Μια ερμηνεία αυτού του προβλήματος από τη σκοπιά της ψυχανάλυσηςεπιχειρεί ο G. Róheim, που αναλύει το περιεχόμενο του παραμυθιού συνδέοντάςτο με το μύθο του Μελάμποδα και του Τειρεσία αλλά και με λαϊκές δοξασίεςτης Ευρώπης, κατά τη γνωστή του μέθοδο 10 . Σύμφωνα με αυτή τηνανάλυση, δίνεται βάρος σε ένα επεισόδιο που δεν συναντάμε στις ελληνικές παραλλαγές,αλλά που απαντά σε άλλες χώρες: στην αρχή της αφήγησης ο ήρωαςβλέπει δυο φίδια να παλεύουν. Σε ένα κείμενο μάλιστα του 14ου αιώνα, πουπεριλαμβάνεται στο περσικό βιβλίο Tuti Nameh, ο ήρωας μαθαίνει τις γλώσσεςτων ζώων από ένα αρσενικό φίδι, αφού πρώτα έχει δει μια σκηνή συνουσίαςμεταξύ του άπιστου θηλυκού φιδιού κι ενός φιδιού από άλλο είδος. Αυτότο κείμενο επιβεβαιώνει, κατά τον G. Róheim, την υπόθεση ότι αυτό που βλέπειο ήρωας αρχικά είναι μια σεξουαλική πράξη, και μάλιστα η «πρωταρχικήσκηνή» (primal scene). Αυτό που ακούει στη συνέχεια, καθώς γνωρίζει πλέοτις γλώσσες των ζώων, και που πρέπει να το κρατήσει μυστικό, είναι η εγκυμοσύνητου ζώου (και της γυναίκας του ίδιου), ή μια συνομιλία μεταξύ πουλιών(γνωστό φαλλικό σύμβολο κατά την ψυχανάλυση) σχετικά με έναν κρυμμένοθησαυρό (τον οποίο ο Róheim ερμηνεύει ως το «έμβρυο στην κοιλιά»embryo in the womb). Στη συνέχεια του παραμυθιού συναντάμε πάλι τα σύμβολατου αρσενικού και του θηλυκού, στις μορφές του κόκορα, που δίνει μαθήματασυμπεριφοράς απέναντι στο θηλυκό, και της κότας. Αυτό που ακούει λοι8. Το μύθο αναφέρει ο Απολλόδωρος. Η παραπομπή στον G. Róheim, βλ. παρακάτω,υποσημείωση αρ. 10.9. S.Thompson, The folktale, ό.π., σ. 83.10. Géza Róheim, «The language of Birds», in: Fire in the Dragon andPsychoanalytic Essays on Folklore, Princeton University Press, Princeton-New