Sprawozdanie Stenograficzne - Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

214
do kontaktów z żywnością. Konieczność poddania
kontroli każdej przesyłki wydłuża czas odprawy oraz
powoduje wzrost jej kosztów. Tak restrykcyjnych wymogów
nie przewidują niemieckie przepisy celne,
skutkiem czego odprawy ostateczne dokonywane są
w Niemczech, a towar (bez kontroli sanepid) i tak
trafia do Polski. Kuriozalnym przykładem jest niemiecki
urząd celny we Frankfurcie nad Odrą. W swojej
strukturze organizacyjnej posiada on placówkę
umiejscowioną na terenie Terminala Towarowych
Odpraw Celnych w Świecku, która dokonuje odpraw
ww. towarów z przeznaczeniem dla polskich odbiorców
bez kontroli i bez świadectw sanepid. Polscy celnicy
pracujący w tym samym budynku takiej odprawy
nie dokonują – z braku chętnych podmiotów (odprawa
u niemieckich kolegów ze względu na brak
kontroli jest zdecydowanie tańsza i mniej czasochłonna),
jak również z braku placówki sanepid.
W płaszczyźnie finansowej niekonkurencyjność
przejawia się w braku właściwych uregulowań w zakresie
rozliczania podatku VAT z tytułu importu.
Wprawdzie obowiązująca od 1 stycznia br. nowelizacja
ustawy o VAT wprowadziła instytucję przedstawicielstwa
fiskalnego i możliwość rozliczenia podatku
importowego w deklaracji, jednakże szczegółowe
uregulowania w dalszym ciągu nie są na tyle konkurencyjne
względem np. niemieckich, aby zmienić tendencję
dokonywania przez polskich importerów odpraw
towarów via porty zachodnie.
W Niemczech instytucja przedstawicielstwa fiskalnego
umożliwia bezgotówkowe rozliczanie podatku
VAT przy odprawach celnych towarów. W Polsce
wprowadzono wprawdzie instytucję o nazwie przedstawiciel
podatkowy (art. 15 ust. 7 ustawy o VAT),
jednakże ma ona zupełnie inne znaczenie. Chodzi tu
o obowiązek ustanowienia przez podmioty nieposiadające
siedziby w Polsce przedstawiciela (podmiotu
polskiego), który odpowiadałby za ten podmiot zagraniczny
solidarnie. Z obowiązkiem ustanowienia
przedstawiciela podatkowego nie wiążą się żadne korzyści
– w opinii podmiotów gospodarczych instytucja
ta służy wyłącznie zabezpieczeniu interesów
Skarbu Państwa. W § 13 rozporządzenia w celu wykonania
ustawy o VAT uregulowane zostało zwolnienie
o podobnym charakterze jak instytucja przedstawiciela
fiskalnego. Umożliwia ona odprawę w Polsce
towarów przeznaczonych do innych krajów UE z zastosowaniem
zwolnienia z VAT. Sposób regulacji jest
jednak mało atrakcyjny dla kontrahentów: Towar
musi być przeznaczony do przekazania do innego
kraju UE w ramach tego samego przedsiębiorstwa.
Oznacza to że, importer musi być zarejestrowany
do VAT w Polsce oraz w tym drugim kraju UE –
w Niemczech importerzy nie muszą się rejestrować
do VAT w Niemczech, a odprawy dokonują za pośrednictwem
przedstawiciela fiskalnego (powoduje to
zmniejszenie uciążliwych obciążeń administracyjno-
-rejestracyjnych dla podmiotu). A także to, że importer
nie ma możliwości dokonania dostawy na rzecz
innego podmiotu w UE – w Niemczech towar może
być przekazany innemu podmiotowi w docelowym
kraju UE (powoduje to większą elastyczność przy
konstruowaniu łańcucha dostaw).
Na zawieszony podatek VAT musi zostać złożone
zabezpieczenie – w Niemczech instytucja ta stosowana
jest bez zabezpieczenia, na tych samych zasadach
jak w wypadku wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów,
gdzie nie ma obowiązku zabezpieczenia kwoty
VAT wynikającej z dostawy do czasu udokumentowania
odbioru i opodatkowania dostawy w innym
kraju UE.
W kwestii rozliczenia podatku importowego stwierdzić
należy, iż standardowo podatek VAT importowy
płatny jest w terminie 10 dni od odprawy celnej.
W art. 33a i następne ustawy o VAT wprowadzono
możliwość rozliczania podatku VAT w deklaracji podatkowej.
W swojej istocie jest to rozwiązanie korzystne
dla firm, gdyż pozwala na uniknięcie płatności
podatku VAT importowego i jego późniejsze pomniejszanie
o zapłaconą kwotę podatku VAT w deklaracji
VAT (jak miało to miejsce dotychczas). Możliwe
jest bezgotówkowe rozliczanie podatku VAT w deklaracji
– podatek importowy nie jest płacony w terminie
10 dni od zgłoszenia celnego lecz wykazywany
w deklaracji VAT. A ponieważ podatek VAT importowy
jest od razu podatkiem naliczonym do odliczenia,
to wykazanie podatku importowego w deklaracji jest
neutralne (podatek importowy do zapłaty jest od
razu w tej samej deklaracji odliczany).
Instytucja ta ma jednakże poważne ograniczenia,
które eliminują jej atrakcyjność:
A mianowicie na kwotę podatku VAT należy złożyć
„zabezpieczenie” – jest to o tyle niezrozumiałe,
że w przypadku analogicznych rozliczeń przy wewnątrzwspólnotowym
nabyciu towarów nie ma konieczności
zabezpieczania VAT, a podatek można
rozliczyć w deklaracji. W mojej ocenie brak jest racjonalnych
powodów do różnicowania tych sytuacji
i uniemożliwienia rozliczenia VAT importowego
w deklaracji bez zabezpieczenia. Ponadto rozliczenie
VAT w deklaracji można stosować wyłącznie w odniesieniu
do odpraw w procedurze uproszczonej – podobnie
jak powyżej: brak jest racjonalnych powodów
dla ograniczenia tej formy rozliczeń wyłącznie do
procedury uproszczonej. Co więcej, jeżeli nawet przyjąć,
iż ograniczenie to ma uzasadnienie, to jest to
dodatkowy argument za pozbyciem się zabezpieczenia:
procedurę uproszczoną mogą uzyskać wyłącznie
podmioty spełniające wymogi AEO, w tym m.in.
w zakresie wypłacalności. Spełnianie warunków AEO
jest monitorowane przez organy celne na bieżąco.
W takiej sytuacji pobranie zabezpieczenia potwierdza
niejako brak zaufania do zaufanego podmiotu
oraz jakości kontroli tych podmiotów przez organy
celne.
Skutkiem powyższych różnic w dalszym ciągu odprawy
ostateczne w znacznej mierze dokonywane są
poza granicami Polski. Poza granicami Polski pozostają
również uiszczane przez polskich przedsiębiorców
należności z tytułu importu.