Sprawozdanie Stenograficzne - Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

371
O d p o w i e d ź
sekretarza stanu
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej
- z upoważnienia ministra -
na zapytanie posła Jarosława Rusieckiego
w sprawie uznania wykonywanej pracy
za pracę w warunkach szczególnych (6680)
Szanowny Panie Marszałku! W związku z przesłanym
przy wystąpieniu Pana Marszałka z dnia
25 marca 2010 r., znak: SPS-024-6680/10, zapytaniem
pana posła Jarosława Rusieckiego w sprawie uznania
wykonywanej pracy za pracę w warunkach szczególnych
uprzejmie przedstawiam, co następuje.
Jednym z zasadniczych założeń rozpoczętej przed
jedenastoma laty reformy polskiego systemu emerytalnego
było wprowadzenie jednolitego wieku emerytalnego,
wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla
mężczyzn. W konsekwencji uległa stopniowej likwidacji
możliwość wcześniejszego przechodzenia na
emeryturę.
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.
z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) nie zmieniła obowiązujących
przed dniem 1 stycznia 1999 r. zasad nabywania
uprawnień emerytalnych przez osoby urodzone
przed 1949 r., natomiast ograniczyła takie możliwości
dla osób urodzonych w latach 1949–1968.
Generalnie z prawa do wcześniejszej emerytury
na podstawie jej przepisów mogły skorzystać te osoby,
które wymagane warunki spełniły do dnia 31 grudnia
2008 r.
Obecnie na wcześniejsze emerytury mogą jeszcze
przechodzić osoby urodzone przed dniem 1 stycznia
1949 r. Z oczywistych względów z tej możliwości
mogą jednak teraz skorzystać wyłącznie mężczyźni
urodzeni w latach 1945–1948.
Ponadto prawo do wcześniejszej emerytury zachowali
ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r.,
jeżeli do końca 2008 r. spełnili wymagane warunki
dotyczące m.in. wieku i ogólnego stażu pracy.
Poczynając od 1 stycznia 2009 r., wcześniejsze zakończenie
aktywności zawodowej jest możliwe jedynie
na zasadach określonych w art. 184 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS oraz w przypadku
górników. W świetle tego artykułu prawo do wcześniejszej
emerytury może nabyć mężczyzna urodzony
po dniu 31 grudnia 1948 r., który w dniu wejścia
w życie nowego systemu emerytalnego, czyli w dniu
1 stycznia 1999 r., spełniał wymagane warunki stażowe,
tzn. miał co najmniej 25-letni staż ubezpieczeniowy,
w tym co najmniej 15-letni okres pracy wymienionej
w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.
U. Nr 8, poz. 43, ze zm.).
Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r., które
nie skorzystały z przepisów przejściowych ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, nabędą prawo do
emerytury na podstawie jej art. 27, a więc po osiągnięciu
powszechnego wieku emerytalnego, tj. 65 lat
– mężczyźni i 60 lat – kobiety.
Przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS
regulują zatem również sposób wygaszania dotychczasowych
uprawnień do wcześniejszej emerytury,
przysługujących na podstawie rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników (...). Formę wywiązania
się państwa ze zobowiązań podjętych wobec grup zawodowych,
które straciły możliwość nabywania z tego
tytułu prawa do wcześniejszej emerytury, stanowią
rozwiązania przewidziane w ustawie z dnia 19 grudnia
2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U.
Nr 237, poz. 1656), która weszła w życie z dniem
1 stycznia 2009 r.
Prawo do takiej emerytury przysługuje pracownikowi,
który spełnia łącznie następujące warunki:
— urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
— udokumentuje okres pracy w szczególnych warunkach
lub o szczególnym charakterze wynoszący
co najmniej 15 lat;
— udokumentuje okres składkowy i nieskładkowy:
co najmniej 20-letni – kobieta, 25-letni – mężczyzna;
— osiągnie wiek wynoszący odpowiednio co najmniej
55 i 60 lat;
— przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace
wymienione w wykazach A i B stanowiących załącznik
do ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
(...) lub prace ujęte w załączniku nr 1 i 2
do ustawy o emeryturach pomostowych;
— po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
wymienioną w załączniku nr 1 lub 2 do
ustawy o emeryturach pomostowych;
— nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.
Osoby, które nie mają prawa do emerytury pomostowej
oraz wcześniejszej emerytury z tytułu pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
będą mogły ubiegać się o rekompensatę.
Będzie ona przyznawana w formie dodatku do kapitału
początkowego, służącego do obliczenia emerytury
przysługującej po osiągnięciu powszechnego wieku
emerytalnego (60 lat – kobiety, 65 lat – mężczyźni).
Rekompensata przysługuje osobom, które przed
dniem 1 stycznia 2009 r. pracowały co najmniej 15
lat w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach
i rentach z FUS.
Odnosząc się do kwestii potwierdzania okresów
zatrudnienia, uprzejmie informuję, że Ministerstwo
Pracy i Polityki Społecznej nie zostało upoważnione
zarówno do oceny, których osób pracę można uznać
za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szcze-