jc3b3zef-kisielewski-ziemia-gromadzi-prochy

Poznań jest sercem Polski. Wokół tego centrum rozchodzą siępromieniami miasta peryferyjne: na południu Kraków, na wschodzieKruszwic-a, Giecz, vVłocławek, Gniezno, na północy Gdańsk, Kołobrzeg,Kamień, \Vołyń i Szczecin, na zachodzie zaś Lubusz, Krosno,Santok, Głogów, Wrocław, Niemcza..vVrocław, leżący dziś kilkadziesiątkilometrów od granicy polskiej, w owych czasach był grodem kresowym,ale nie granicznym; jeszcze cały szmat przestrzeni miał przedsobą. Warto przecież pamiętać, że jest taka ch\viła po śmierci Krzywoustego,kiedy Piastowie śląscy, Henryk Brodaty i Pobożny, a szczególnieHenryk Probus (prawy) sięga po polską koronę królewską i bynajmniejnie myśli o Krakowie jako o swojej siedzibie. Takie byłymożliwości: że se·rce Polski przesunie się jeszcze bardziej na zachód,że Polska będzie jeszcze bardziej państwem zachodnim.-, Kto uświadomi sobie ten fal.-t, zrozumie~ dlaczego pierwsi Piastowietak wielką rolę przypisywali Odrze, dlaczego kronikarz utrwaliłpierwszy gest pierwszego władcy Polski na tle owej rzeki. Ściśle rzeczbiorąc,'nad tą właśnie rzeką zawiązywał się początek państwa. Odrajest rzeką politycznej koncepcji Polski Piastowskiej.Znaczenie rzeki polega nie tylko na jej samym strumieniu; polegana tym, co ten strumień razem z dopływami ogarnia. Nie jestprzesadą mówić, że rzeka wiąże ziemię, związuje pe\vien obszar w jednącalość. l\'loŻDa kartę geograficzną podzielić właśnie na takie dorzecznewielkie blok; ziemne. \Vewnątrz każdego bloku biegnie jegonerw centralny i spajający: rzeka.vViąże taki blok przestrzenny również i Odra. vVe władaniupierwszych Piastów była ziemia górnej Odry: Śląsk; była ziemia środkowejOdry: Łużyce i Ziemia Lubuska. Kto nie chciał stracić tychdwóch terenów, musiał mieć jeszcze dolny bieg rzek;. Tę oczywistąprawdę potwierdza dalsza historia: Polska traciła te trzy części w kolejnościprzeciwnej, jak je zdobywała: naprzód Pomorze, później Lubusz.a na końcu Śląsk. Ale już w chwili utraty Pomorza Zachodniegomogła być pewna: straci całą rzekę.Łączył się z tym wszystkim jeszcze jeden czynnik: po prostu komunikacyjny.Najlepszymi drogami w owe czasy były rzeki: dość powiedzieć,że wszystkie grody na zachodzie Polski powstaly przy brodachna Odrze i jej dopływach. Szczególnie ważna była ta właśniesprawa w Polsce Piastowsk;ej: tak się złożyło, że w pośrodkll państwa,między jego wschodem i zachodem, między południem jego i północąpołożyły się wielkie bagna i moczary Noteci, zaległy olbrzymie, nie-:przebyte puszcze. Odra była w tych warunkach k-westią życia dla państwa,które chciało być państwem morsk;m.196