jc3b3zef-kisielewski-ziemia-gromadzi-prochy

Kaszubi. mieszkają w powiatach: morskim (dawniejszy puckii wejherowski), kartuskim, w zachodniej części powiatu kościerskiegoi w północnej stronie powiatu chojnickiego.. Na terenie "wolnegomiasta" Gdańska wiele wsi mówi narzeczem kaszubskim: Konradshammer,Brzeżno, Brętowo, Kołpinko, Kołpino, Nunki, Belkówko, Kalbudy,Czapelsko Wielkie, Babidół, Pręgowo Dolne i Górne, Majdany,Krezki, Nowawieś, Klonowo, Czarnahuta. Razem więc z częścią, któraznajduje się w obrębie Rzeszy, mieszkają Kaszubi w ośmiu powiatachnad brzegiem Morza Bałtyckiego i w Gdańsku. Dawniej zasięgKaszubszczyzny szedł o wiele bardziej na zachód i południe. N a­rzecze kaszubskie słychać było koło Rugii, sięgało aż ku Nakłu.Tyle zostało dziś z wielkiego plemienia Pomorzan - 200.000ludzi mówiących narzeczem kaszubskimI Tyle, ile Łużyczan!Ale na terenie dzisiejszego Pomorza polskiego mieszkają niesami tylko Kaszubi; można tam znaleźć aż cztery wielkie grupy językowe:kaszubską, chełmińsko-kujawską wraz, z pokrewnym Kociewiem,wielkopolskąi mazowiecką. Wedle spisu ludności z 30 września1921 roku liczba mieszkańców województwa pomorskiego wynosiła939.495 osób, w tym 754.907 Polaków, czyli 80,4%. Z liczb języka polskiegowypada na narzecze kaszubskie około 175.000, na język literackiokolo 60.000, na inne narzecza około 500.000. (Obecnie, po stworzeniutzw. "Wielkiego Pomorza~' i przyłączeniu doń ziem południowych,liczby te uległy, oczywiście, znacznej zmianie).Grupa kaszubska jest elementem na tych ziemiach najstarszym.Wszystkie trzy inne grupy są stadiami przejściowymi pomiędzy narzeczemkaszubsko-pomorskim a narzeczami sąsiednimi: i tak Kociewiacywraz z grupą chełmińsko-kujawską nawiqzują do kultury Mazowsza,do niej też, ale już wprost, nawiązuje grupa mazowiecka. Dokultury mazowieckiej i wielkopolskiej nawiązuje poprzez Kujawiakówgrupa wielkopolska. Te stadia przejściowe PQwsta!y przez oddziaływaniena siebie z jednej strony kaszubszczyzny, z drugiej gwar wielkopolskich,kujawskich i mazowieckich.. Terytorium czysto kaszubskie jest niewielkie, ale bardzo zwartei jednolite. Jednolite w tym znaczeniu, że całe mówi jednym narzeczem,ale nie jedną gwarą. Fryderyk Lorentz naliczył aż 76 gwar kaszubskich!Każda ma swoją nazwę i odpoWiednik w terenie. Bo gdy,się dokładnie przyjrzeć terenowi kaszubskiemu, spostrzeże się, żekażda okolica posiada swoją odrębną, regionalną nazwę. Podstawypodziału i 'nazwy są rozmaite: językowe, zawodowe, określające krajobraz,kulturę, majętność, zwyczaje i ubiory.Ogólny podział Kaszub rozpada się na trzy części: północną,środkową i południową. Na północy wyróżniają się mniejsze części:378