jc3b3zef-kisielewski-ziemia-gromadzi-prochy

szych pism zamieszcza sprawozdanie z badań rosyjskiego uczonegoHilferdinga; który z Petersburga wyprawił się nad Bałtyk i napisałwielką pracę: "Ostatki Słowian na południowym brzegu BałtyckiegoMorza". Po roku osiemdziesiątym rozchodzą się wiadomości o wynikachpodróży do Kaszub polskiego badacza A. J. Parczewskiego.Urodził się on w Kaliszu, działał w zaborze rosyjskim, ale ku tympomorskim sprawom zainteresowanie swe kierował. Niebawem pojawiasię rocznik XXII Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu,a w nim ów słynny "szkic historyczno-etnograficzny" Parczewskiego:"Szczątki kaszubskie w prowincji pomorskiej". Jeszcze parę lat, jeszczeparę lat, a co mądrzejsi i bardziej patriotyczni ludzie zacznąlatem zapuszczać się na piaszczyste wydmy Bałtyku.Fakt jest dokonany. Następuje odkrycie Kaszubszczyzny.Dosłownie odkrycie. Bo przedtem wiedziano, ale tego faktu niebyło w świadomości. Oczywiście, bardziej wyszkoleni w historii pamiętaliuparcie, że tam kiedyś rozciągała się Polska; byli tacy, którzyz upor~ierdzilLdeklamując fragment z "Pana Tadeusza" o Gdańsku,że Polska będzie~Ale_o-1ym,że w tych okolicachmieszka lud polski, o tym nie pamiętano. Jeszczeo~Kaszuha_chprzyGdańsku, owszem. Ale koło Słupska - nie wiedziano. ----Nie było dawniej w zwyczaju zajmowanie się ludem, badanieetnografii. Interesowały opinię tylko dzieje większych rodów.A w związku z brzegiem Bałtyku myślano, że większe rody polskiewymarły, ustępując miejsca szlachcie niemieckiej, albo że się zgermanizowały.O ludzie kaszubskim napisało nieliczne prace kilku Polaków,paru Niemców, ale czas przejrzenia jeszcze nie nadszedł. Nawet panZorianTIc'-łęga-Choaakowski,zapalony -zbieracz ludowości i inspiratorromantyków, na Kaszuby się nie zapędził. Nawet Wincenty Polw swej "Pieśni o Ziemi naszej" o Kaszubach ~zapomniał.Odkrycie dokonało się w drugiej połowie zeszłego stulecia. By­'wają takie niespodzianki. Szekspir przez dwa z górą stulecia przeleżałsię w zapylonych bibliotekach, najprzedniejszym umysłom nic nie mówiącswoim nazwiskiem,' dopóki go z wielkim trzaskiem nie odkrytoprzy końcu wieku XVIII. Z Kaszubaini tak samo. I tak samo doniośle.Okazało się mianowicie, -że na dość szerokim pasie nadmorskimmieszka lud mówiący po słowiańsku. Historia swoje, a lud swoje.Ziemia IJrzechodziłaz rąk do rąk, odbywały się nad nią targi i krętactwakrzyżackie, brandenburskie, pruskie; papierami, dokumentami,traJ.