jc3b3zef-kisielewski-ziemia-gromadzi-prochy

unosili się gestem fundatorskim, jak ów kupiec z Garczu na Rugii,który w Szczecinie majątku się dorobił, a w swym miasteczku rodzinnymmuzeum ufundował.Takie podniety i duchowe inspiracje mogą otrzymać obecnie tylkow Gdyni. Bo pomału sprawa doznaje zmiany: Gdańsk swoje prerogatywystolicy Kaszubszczyzny przenosi na G'dynię. Nie łatwo tojest wielosetletnią tradycję zmienić, z konserwatyzmem ludowym walczyć,upartych przekonać, a przecież zaczyna się to w naszych oczachRazem z koncentrowaniem w Gdyni spraw gospodarczych całejKaszubszczyzny poczyna zbiegać się tu i życie duchowe.' Możezresztą tylko na okres przejściowy, zanim wreszcie nie zostanie usuniętynapór germanizacyjny w Gdańsku. Może niebawem będziemiała Kaszubszczyzna dwie stolice: Gdańsk i Gdynię?,iścić.Ale cokolwiek zmienia się w płaszczyźnie duchowej, w płaszczyźnieetnicznej zmian nie doznaje. Gdańsk w dalszym ciągu jest rezerwuarem,do którego się wlewa żywioł ludzki z całych Kaszub. Służąca,pielęgniarka, panna sklepowa - to w Gdańsku przeważnie Kaszubka;rzemieślnik, drobny kupiec, policjanci, monterzy, drobni rzemieślnicy- to Kaszubi. Nie ma na całych Kaszubach rodziny, która by nieposiadała w Gdańsku krewnych, która by co pewien czas do Gdańskanie musiała w sprawach "rodzinnych przyjeżdżać. W ten sposóbGdańsk jest silnie złączony węzłami krwi z Kaszubszczyzną. I połączonyzostanie długo, tak długo, póki nadwyżka populacyjna będzieszukała ujścia w zbiorowisku miejskim Gdańska.I tu warto przypomnieć niemał zupełnie zapominane prawo socjologiczne:wielkie miasto jest molochem, który potrzebuje wciążnowego materiału ludzkiego. Samo, przez własne urodzenia nie jestw stanie utrzymać liczby mieszkańców, a cóż dopiero mówić i o jejpodnoszeniu. Ludzie w wielkim mieście mniej mają dzieci, prędzejsię zużywają, prędzej mrą, łatwiej przenoszą się z miejsca na miejsce.Skutkiem tego miasto, które nie posiada swojego naturalnego. zapleczaz dostatecznym materjałem ludzkim, musi umrzeć.W świetle tego prawa staje jaskrawo jeszcze jedna strona stosunkówgdańskich: Gdańsk odświeża się w sześćdziesięciuprocentach, w potężnej mierze - krwią kaszubską. A ponieważprędzej czy później wciągniętych na swój bruk Kaszubówgermanizuje, jest więc jeszcze do tego wszystkiego wielkim kotłemgermanizacyjnym, w którym bez przerwy wre praca przemienianiakrwi kaszubskiej w niemiecką.414