jc3b3zef-kisielewski-ziemia-gromadzi-prochy

szkałem na Pomorzu wiele lat, nad brzegiem byłem wiele razy, a niemogę twierdzić, żeby zrozumienie przyszło prędko i łatwo. Jesteśmyz Kaszubami złączeni najściślej, jesteśmy jednej krwi i jednej mowy,de daje się odczuwać jeszcze pewna psychiczna przegroda, która niepozwala na pełną, idealną harmonię.Krąży o Kaszubach wiele uszczypliwych wiadomości, które plotkarskiejęzyki roznoszą po kraju. A że ci Kaszubi zmaterializowanii skąpi, a że są zniemczeni, a że z letników drą skórę, a że są separatystami,i w końcu, że są wśród nich tacy, którzy twierdzą, że narzeczekaszubskie to jest osobny język, równie dobry jak język polski.Pomału. Stać nas na zrozumienie roli intryg niemieckich w procesachhistorycznych, niechżeż zdobędzie się Polak na zrozumieniechwili dzisiejszej.Przede wszystkim, kto to są naprawdę ci Kaszubi?Tytuł niniejszego rozdziału powiada o nich "Motyl w jantarze".I to jest prawda. Jantar, jak wiadomo, jest dawną nazwą na bursztyn.Zdarza się, że w wyłowionej bryle bursztynu można zobaczyć podsłońce wtopione w stwardniałą żywicę, świetnie zachowane stworzenia:żuki, biedronki, motyle. Jest podanie, ze gdy się taką bryłę delikatnierozłupie, dawny stwór ożywa i leci na dalszy ciąg swego życia,przerwanego wiekami snu.Mało które porównanie, mało która analogia wydaje się trafniejszanad tę właśnie: Kaszubszczyzna jest motylem zachowanymw jantarze. Kiedyś, w wieku XII, XIII, XIV wszystkie ,?ząstki Polskibyły równe, szły równym krokiem historycznym. Ale później się terzeczy zmieniły. Pewne części poszły szybciej, inne musiały czekaćna swoją kolej. Były takie, które w tym czekaniu zatraciły się, dały. zdławić, za mało bohaterstwa duchowego wykazując, albo za małopomocy doznaj ąc. .A z Kaszubami było inaczej. Pomocy też niewiele doznawały.Ale mimo to zasklepiły się w sobie, jak w żywicę, i trwały, i trwały,. nie załamując się przez siedem stuleci! Wszystkie siły używane tubyły na to, aby się nie dać. Może dziś przez to nie są tak bardzoposunięte w rozwoju. może nie są takie paradne,· błyszczące i światowejak inne części Polski, ale za to mają jedną właściwość, którejinne nie posiadają: za trzymaly w pełnej świeżości te cechy,którymi odznaczała się Polska średniowieczna. ProfesorBaudouin de Courtenay stwierdził: Kaszubszczyzna jest bardziej polskaniż polszczyzna sama. Uwaga odnosiła się do mowy; tkwią w niejprzecież jeszcze dotąd formy, przez które język polski przechodził,są w niej jeszcze dźwięki, o które dzisiejszy język polski jest uboż-365