jc3b3zef-kisielewski-ziemia-gromadzi-prochy

Zwłaszcza kobiety i dzieci zawiodą. A bez nich na nic całe zebranie,nie mówiąc o popołudniowej zabawie.Tymczasem przybyło osób -więcej niż w zeszłym miesiącu, kiedybyła słoneczna pogoda. Kto miał kiedykolwiek sposobność przyjrzećsię głównym drogom niemieckim, błyszczącym i asfaltowym,może sądzić, że innych dróg tutaj nie ma. Właśnie! Niechby sobieobejrzał drogi wokół Glauwitz: piachy, dziury i wertepy. Nie łatwojeździć pb takich drogach rowerem, na którym w przednim koszykuwiezie się dziecko, a na tylnych osiach żonę. Niektórzy robotnicypolscy dorobili się już motocykli, ale i nimi nie bardzo wygodniejechać. A przecież ciągnie cała okolica, jak kto może: rowerem, motocyklem,koleją lub własnymi nogami na zebranie robotników polskichw okręgu Glauwitz.Kilka drobnych informacyj, aby dokładnie rzecz zrozumieć.Glauwitz leży na Pomorzu niemieckim, które nosi oficjalną nazwę"Pommern". Leży między Szczecinem a Kołobrzegiem, niezbyt bliskomorza, ale również nie tak bardzo odeń daleko: jakieś czterdzieścikilometrów w prostej linii. Podobnych miasteczek jest w tejprowincji bardzo wiele, leżą one w centrach ważnych ośrodków rolniczychi dlatego odbywają się tu zawsze wszelkie zebrania polskichrobotników sezonowych.Ktokolwiek rozważa sprawy polskie na terenie Rzeszy i pragniemówić o Polakach tu przebywających, musi zdawać sobie sprawę, żePolacy tutejsi dzielą się na dwie grupy: tych, którzy posiadają obywatelstwoniemieckie i stanowią tzw. mniejszość polską, oraz tych,którzy są obywatelami polskimi, a tylko czasowo na teren tutejszyprzybyli. Pierwszych znajduje się w Niemczech równe półtora miliona,drugich obliczyć trudno. Pierwsi grupują się w potężnym ZwiązkuPolaków w Niemczech; drudzy od czasów wielkich peregrynacyj robotniczychdo Westfalii i Nadrenii - w związkach zawodowych.Pierwszym nie wolno śpiewać polskiego hymnu narodowego, ponieważto jest poczytywane za zbrodnię stanu; drugim, jako obywatelompolskim, pieśń tę wolno' śpiewać, o ile, rzecz prosta, pozwolą na tożandarmi.W Glauwitz odbywało się zebranie tej drugiej kategorii: związkuzawodowego robotników, obywateli polskich. Odbywa się onokażdego miesiąca w czwartą niedzielę. Obejmuje Swynl gościnnymzaproszeniem wszystkich obywateli polskich, którzy mieszkają i pracująw tej pomorskiej okolicy. Na niemieckim Pomorzu jest Polakówbardzo wielu. Żaden z nas,. którzy w Polsce mieszkamy, za małotrosz~ząc się o rodaków mieszkających poza granicami, aniby się295