Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

antagonist
parsiyel
agonist
parsiyel
agonist
Parsiyel agonist reseptöre bağlanır ve
istirahat durumunda daha sık
açılmasını sağlar.
Antagonist kanalın referans duruma
(baseline) dönmesini sağlar.
ŞEKİL 5-15 Parsiyel agonistin varlığında antagonist etkisi. Panel A’da parsiyel agonist bağlanma
bölgesini işgal ediyor ve iyon kanalının istirahat durumundan daha sık açılmasına neden oluyor. Turuncu
renkli parsiyel agonsitin bağlanma bölgesine tutunup reseptörü turuncu renge dönüştürmesi şeklinde
gösterilmiştir. Panel B’de sarı antagonist üstün gelir ve turuncu parsiyel antagonisti bağlanma bölgesinden
ayırarak etkisini geri çevirir. Yani iyon kanalı istirahat durumuna geri döner.
spektrumdan ajanların akut etkileriyle meydana gelen yapısal değişiklikler zaman içinde
değişime tabidir. Çünkü bu reseptörlerin özellikle kronik veya aşırı maruziyet durumlarında
adapte olma özellikleri vardır.
Şekil 5-19’da iyon kanalının istirahat durumu, açık olduğu durum ve kapalı olduğu durumlar
tartışılmıştır. En iyi bilinen adaptif durumlar olan duyarsızlaşma ve inaktivasyon
da yine şekil 5-19’da gösterilmiştir. Aynı zamanda inaktivasyonun akut ters agonist uygulanmasıyla
oluşabilen bir durum olduğu ayrıntılı olarak tartışılmıştır. İlk önce iyon kanalında
hızlı yapısal değişiklikle kanal kapanmakta, fakat zaman içerisinde kanal,
antagonist tarafından göreceli olarak çabuk geri çevrilebilecek şekilde inaktif yapıda stabilize
olmakta ve nihayetinde iyon kanalı istirahat durumunda geri stabilize olarak bu durumda
kalmaktadır (Şekiller 5-16, 5-17 ve 5-18).
Duyarsızlaşma ligand kapılı iyon kanallarının Şekil 5-19’da gösterilen bir diğer durumudur.
İyon kanalı kenetli reseptör duyarsızlaşması agoniste uzun süreli maruziyetle
oluşabilir (Şekil 5-20) ve reseptörlerin kendilerini aşırı uyarılmaya karşı korumalarının bir
138 Temel Psikofarmakoloji