Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

Ödül Devrelerine Opiyatların Etkileri
akumbens
çekirdeği
opiatlar
enkefalin
VTA
enkefalin
ŞEKİL 19-30 Ödül devrelerine opiatların etkileri. Arkuat çekirdek kaynaklı nöronlar hem VTA’ya (dopamin
hücre gövdelerinin bölgesi ve çok sayıda nörotransmitterin uzandığı yer) hem de nükleus akumbense
(dopaminerjik nöronların uzandığı) uzanır. Opiyat nöronları enkefalin adı verilen endojen opiyatlar
salıverirler.
son ve naltrekson ile engellenebilir. Bunlar opiyat reseptörlerinde antagonist olarak yarışırlar.
Kronik olarak verildiklerinde opiyatlar kolayca tolerans ve bağımlılık oluşturabilirler.
Kronik opiyat uygulamasının ardından opiyat reseptör adaptasyonu oldukça hızlı
oluşur. Bunun ilk belirtisi hastanın ağrı kesici etkiler ve öfori için artan dozlarda opiyat
almasıdır. Sonunda öfori dozu ile aşırı ve toksik dozlar arasında çok az bir fark kalır. Bağımlılığın
oluştuğunun bir diğer işareti de opiyat reseptörlerinin agonist etkilere duyarlılığını
azaltarak adapte olması ve kronik opiyat alımının kesilmesini takiben ortaya çıkan
yoksunluk sendromudur. Opiyat bağımlısı bireylerde nalokson gibi antagonistler yoksunluk
sendromunun ortaya çıkışını hızlandırabilir. Bu sendrom disfori, başka bir opiyat
dozu için aşerme, irritabilite, otonomik hiperaktivite (taşikardi, tremor ve terleme gibi) be-
Ödül Sistemi Bozuklukları, İlaç Kötüye Kullanımı ve Tedavileri
979