Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

Amigdala, belirli bir korku verici durum ile ilişkili çeşitli uyaranları "hatırlama" ile ilgilidir.
Bunu, lateral amigdaladaki glutamaterjik sinapslarda nöronal ileti etkinliğini artırarak
yapar. Bu uyarılar ile ilgili duyusal girdiler talamus veya duyusal korteksten gelmektedir
(Şekil 14-40). Bu girdi daha sonra santral amigdalaya aktarılır. Korku koşullaması ayrıca
oradaki diğer glutamaterjik sinapslarda nöronal iletinin etkinliğini de düzenlemektedir (Şekil
14-40). Her iki sinaps yeniden yapılandırılır ve kalıcı öğrenme uzun süreli potansiyel artışını
ve sinaptik plastisiteyi tetikleyen NMDA reseptörleri ile bu devre içine yerleştirilir. Böylece
duyusal korteks ve talamustan sonraki girdi santral amigdaladan çıktı olarak korku yanıtını
tetiklemek üzere etkili bir şekilde işlenir ve her zaman asıl korku olayı ile ilişkili duyusal bir
girdi söz konusudur (Şekil 14-40; ayrıca bkz Şekil 14-10 ile 14-15 arası).
Lateral amigdala girdileri prefrontal korteks, özellikle de ventromedial prefrontal korteks
(VMPFK) ve hipotalamus tarafından modüle edilir. Eğer VMPFK amigdala düzeyinde
korku yanıtını baskılayamıyorsa, korku koşullaması devam eder. Hipokampus korku koşullamasının
kapsamını hatırlar ve korkunun, korkunç uyaran ve tüm ilişkili uyaranlarla
karşılaşıldığında tetiklenmesini kontrol eder. Anksiyete ve korku için güncel psikofarmakolojik
tedavilerin çoğu amigdaladan korku çıktısını baskılayarak etki gösterirler (bkz. Şekil
14-25,14-27,14-37 ve 14-39) ve bu nedenle kesin (radikal) tedavi sağlamazlar. Çünkü korku
koşullamasının altında yatan temel nöronal öğrenme bu hastalarda yerinde kalır.
Korkunun bastırılması (sönmesi) affetmeyi öğrenmek ancak unutmayı
öğrenmemek anlamına gelir
Korku koşullaması yerleşirse tersine çevirmek çok zor olabilir. Ancak, korku koşullaması
ve onunla ilişkili korku yanıtı korkunun bastırılması ya da sönmesi olarak bilinen bir
süreç tarafından inhibe edilebilir. Korkunun bastırılarak sönmesi korku verici bir uyarana
yanıtın ilerleyici bir şekilde azalmasıdır ve uyaran herhangi bir olumsuz sonuç olmaksızın
tekrar tekrar ortaya çıktığında oluşur.
Korkunun sönmesi ortaya çıktığında, korku yanıtı korku sönmesinin aktif süreci tarafından
zamanla çok azaltılabilir olsa da gerçek korku koşullamasının hala tam olarak
"unutulmuş" olmadığı görülmektedir. Korku sönmesi sırasında korku koşullamasında oluşan,
yukarıda anlatılan sinaptik değişikliklerin geri çevirilmesinden ziyade, amigdalada
ek sinaptik değişiklikler ile yeni bir öğrenme formu oluşması söz konusudur. Bu değişiklikler,
gerçek öğrenmeyi inhibe ederek, ancak onu ortadan kaldırmadan, anksiyete ve
korkunun semptomlarıni baskılayabilir (Şekil 14-40). Özellikle, VMPFK tarafından amigdalanın
aktivasyonu hipotalamus korkunç uyaranın herhangi bir olumsuz sonucunun olmadığını
hatırlarken meydana gelir (Şekil 14-40). Korku sönmesi, VMPFK ve
hipokampustan gelen sinir girdileri amigdalanın interkalat hücre kitlesinin içinde yer alan
inhibitör GABAerjik aranöronlarla sinaps yapan lateral amigdaladaki glutamaterjik nöronları
aktive ettiğinde ortaya çıkar (Şekil 14-40). Bu durum santral amigdala içinde bir
kapı kurar ve sistemde korku koşullaması devresi hakim olursa korku meydana gelir ve
korku sönmesi devresi hakim olursa (kapıdan) korku çıkışı olmaz.
Korku sönmesi, yeni devredeki sinaptik güçlenme ve uzun süreli potansiyalizasyon
önceden var olan korku koşullaması devresi tarafından üretilen eksitatör glutamaterjik
iletiyi yenebilen inhibitör GABAerjik iletiyi üretebildiğinde sisteme hakim olur (Şekil
14-40). Anksiyete bozuklukları ve yeni geliştirilen tedaviler hakkında anlaşılanların çoğu
korku koşullaması devresi ya da korku sönmesi devresinin hakim olup olmaması ile ilgilidir.
Korku sönmesi korku koşullamasıyla aynı anda ortaya çıktığında, sistemde her
ikisi için de oluşmuş bir hafıza söz konusudur. Ancak net sonuç, hangi sistemin daha
güçlü olduğuna, daha iyi hatırlandığına ve hangisinin en güçlü sinaptik etkinliğe sahip ol-
760 Temel Psikofarmakoloji