Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

Ödül Devrelerinde Uyarıcıların Etkileri
akumbens
çekirdeği
uyarıcılar
VTA
ŞEKİL 19-33 Uyarıcıların ödül devrelerine etkileri. Bu şekilde dopamin hücre gövdelerinin ve çok sayıda
nörotransmitterin uzandığı ventral tegmental alan (VTA), dopaminerjik nöronların uzandığı nükleus
akumbens ve hem VTA hem de nükleus akumbensle bağlantıları olan amigdaladan (en solda) oluşan
reaktif ödül sistemi gösterilmektedir. Uyarıcıların kötüye kullanılma potansiyellerinin temelinde nükleus
akumbensten dopamin salıverilmesini artırmaları vardır.
Uyarıcılar ve ödül
Uyarıcıların kötüye kullanımlarının ve pekiştirici etkilerinin, yüksek ve pulsatil dozlarda
verildiğinde artmasının mekanizması Şekil 17-18 ve 17-20’de oral ve yavaş salınımlı
formlarla karşılaştırılarak ele alınmıştır. Uyarıcıların pek çok terapötik etkisinin doğrudan
prefrontal korteks üzerine olduğu ve orada hem norepinefrin hem de dopamin iletisini artırdığı
düşünülse de, kötüye kullanımlarıyla ilişkili olarak ödül devrelerini ve özellikle
de nükleus akumbensteki mezolimbik dopamin nöronlarından dopamin salıverilmesini
etkiledikleri düşünülmektedir (Şekil 19-33).
Psikofarmakolojide terapötik kullanımı olmayan bir uyarıcı olan kokain (Şekil 19-
34) iki temel etkiye sahiptir. Bunların birincisi lokal anestezi diğeri ise monoamin oksi-
982 Temel Psikofarmakoloji