Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

PFK
St
S
SK
ŞEKİL 7-9 Ana norepinefrin iletim bölgeleri. Ana nörotransmitter iletim bölgeleri, bölüm 2: norepinefrin.
Norepinefrin hem inici hem de çıkan yolaklara sahiptir. Çıkan noradrenalin yolakları beyin sapındaki lokus
seruleustan köken alır ve şekilde görülen bölgelere uzanarak duygu durumu, uyarılma (arousal), bilinç ve
diğer işlevleri kontrol eder. İnen yolaklar ise spinal kanaldan aşağılara uzanarak ağrı iletiminin
düzenlenmesinde rol oynar. PFK: prefrontal korteks, BF: bazal ön-beyin, St: striatum, NA: nukleus
akumbens, T: talamus, A: amigdala, H: hipokampus, HY: hipotalamus, NT: beyin sapı nörotransmitter merkezleri,
SK: spinal kanal, S: serebellum.
Asetilkolin
Ana asetilkolin uzantılarından ikisi Şekil 7-11’de görülen beyin sapı kaynaklı yolak ve
Şekil 7-12’de görülen bazal ön beyin kaynaklı yolaktır. Striatumda ve beyin sapında bulunan
(okülamotor ve preganglionik otonomik nöronları uyaran) bazı asetilkolin hücre
gövdeleri gösterilmemiştir. Beyin sapı nörotransmitter bölgesi kaynaklı kolinerjik nöronlar
monoaminerjik nöronlarla (Şekil 7-8, 7-9 ve 7-10) beraber uzanır ve Şekil 7-11’de
görülen birçok beyin alanını uyarırlar. Bu yolaklar uyarılma, bilinç ve birçok farklı işlevde
rol oynar. İnen kolinerjik sistemin kaynağı beyin sapındaki dört küçük çekirdektir.
Kolinerjik hücre gövdelerinin ikinci ve belki de daha önemli kaynağı bazal ön beyindeki
bir çekirdek grubudur (Şekil 7-12). Bu bölge bazal çekirdek ya da nukleus basalis
(Meyenert nukleusu), medial septal çekirdek ve diagonal banttan oluşur (hepsi birden
Şekil 7-12’de BF ile göstrilmiştir). Bu kolinerjik liflerin hafıza için önemli rolü olduğu
düşünülmektedir.
206 Temel Psikofarmakoloji