Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

Psikotik ve Psikotik Olmayan Manide Atipik Antipsikotik Etkileri
glutamat hiperaktivitesini
azaltır
DA hiperaktivitesini
bloke eder
ŞEKİL 13-24 Psikotik ve psikotik olmayan manide atipik antipsikotik etkileri. Atipik antipsikotik ilaçlar
etkinliklerini sadece psikotik manide değil, aynı zamanda psikotik olmayan manide de gösterirler. Dopamin
2 reseptörlerinin antagonizması veya kısmi agonizması dopamin hiperaktivitesini bloke ederek aynı
şizofrenideki psikotik semptomların azaltılması gibi manideki psikotik semptomları da azaltabilir. Serotonin
2A reseptörlerinin antagonizması dolaylı olarak glutamat hiperaktivitesini azaltırak manik semptomların
azaltılmasında kullanılabilir.
Eğer öyleyse, atipik antipsikotiklerin D 2 antagonist veya kısmi agonist özellikleri geleneksel
antipsikotiklerin yanı sıra, manide psikotik semptomların azaltılması (Şekil 13-
24; Şekil 10-2’yi de görün), 5-HT 2A antagonist özellikleri ise psikotik olmayan manik ve
depresif semptomların azaltılmasında etkili olabilir. Etkinlik, 5-HT 2A antagonist özellikleri
ile aşırı aktif piramidal nöronlardan glutamat hiperaktivitesinin azaltılması ile de meydana
gelebilir (Bölüm 10’da tartışılmış ve Şekil 10-30 ve 10-31 de gösterilmiştir). Bu
olay manik ve depresif semptomları içerebilen ilgili devreye dayanarak, glutamat hiperaktivitesi
ile ilgili semptomları azaltmıştır (Şekil 11-45 den 11-56’ya). Atipik antipsikotiklerin
anti-glutamat etkileri yukarıda behsedilen farmakolojik mekanizmalarla
uyumludur. Duygu durumu dengeleyici etkileri kanıtlanmış antikonvülzanlarla atipik antipsikotiklerin
kombinasyonunda gözlenen terapötik yararlar glutamat hiperaktivitesini
azaltan farklı mekanizmaların bir arada olması ile açıklanabilir.
Bipolar bozukluğun depresif aşamasında görülen semptomları düzeltmek için bazı
atipik antipsikotiklerin nasıl etki ettiğini diğer birçok başka mekanizmayla açıklamak
mümkündür. Farklı atipik antipsikotikler çok sayıda mekanizma ile unipolar depresyondaki
antidepresanların etkisinde kritik olduğu bilinen trimonoamin nörotransmitterlerden
serotonin, dopamin ve norepinefrinin kullanılabilirliğini artırmaktadır. Söz konusu eylemlerin
sadece ruh değil, aynı zamanda bilişsel işlevler üzerine olumlu etkileri olduğu
tahmin edilmektedir. Ayrıca, atipik antipsikotiklerin bazı farmakolojik etkileri lityum
(Şekil13-3) ve valproatın (Şekil 13-8) etkilerinden farklı olarak uyku ve nörogenez (Şekil
13-25) üzerinde olumlu etkiler yaratır.
Bir atipik antipsikotik diğeri ile karşılaştırıldığında birbirinden farklı farmakolojik
özellikleri bulunmaktadır. Bu durum bazı atipik antipsikotiklerin bipolar hastalıkta diğe-
Duygu durumu dengeleyiciler
691