Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

fibromiyalji
yorgunluk
ŞEKİL 15-21 Fibromiyaljinin
semptomları. Santral bir özellik olan
fibromiyaljide, birçok hasta ağrıya
ilave olarak yorgunluk, anksiyete,
depresyon, uyku bozukluğu ve
konsantrasyon problemleri yaşarlar.
konsantrasyon
uyku
anksiyete
depresyon
göstermektedir. Fibromiyaljinin, kadınların diğer mental sağlık sorunlarının ihmal edilmeleri
gibi ihmal edilmiş olması mümkün müdür? Politik ve tüketici eylemlerin bu problemin
ciddiye alınmasını zorlamaları, daha fazla kıyıda köşede kalmasının önüne
geçmemiş midir? Fibromiyalji daha akla yatkın hale geldikçe daha fazla erkek de bu tanıyı
almayacak mı?
Neyse ki fibromiyalji araştırıcılar ve klinisyenler tarafından gittikçe daha fazla ciddiye
alınmaktadır. Bu da alfa 2 delta ligandlarının ve SNRI’lerinin kanıtlanmış tedaviler oldukları
görüşünün yerleşmesine yol açmıştır. Fibromiyaljinin farmakogenomik belirteçlerini
araştıran yeni girişimler de mevcuttur. Bu durum, bu antitenin tam olarak ne olduğunun aydınlatılması
ve daha fazla tedavi olanaklarının geliştirilmesi açısından iyiye işarettir.
Fibromiyaljinin en sık görülen semptomları Şekil 15-21’de gösterilmiştir. Bu sendrom,
içerdiği semptomlara göre yeniden yapılandırılabilir ve hipotetik olarak hatalı çalışan
beyin devreleri ile eşleştirilebilir (15-22).
Fibromiyalji tedavisi
Alfa 2 delta ligandları olan gabapentin ve pregabalinin (Şekiller 15-14’ten 15-17’ye
kadar), SNRI’leri olan duloksetin, milnasipran, venlafaksin ve desvenlafaksinin (Şekiller
15-12 ve 15-13) fibromiyaljinin ağrılı semptomlarının tadavisinde kanıtlanmış etkilerinden
bahsetmiştik (Şekil 15-23’teki fibro-farmasiye bakınız). Her ne kadar bu iki sınıfın
kombinasyonu üzerinde fazla çalışılmamış olunsa da klinik pratikte sıklıkla birlikte kullanılırlar
ve bazen ağrı tedavisinde ek iyileşme sağlarlar (15-23).
Alfa 2 delta ligandlarının sadece ağrıyı tedavi etmede etkili olmadıkları (Şekiller 15-
14D, 15-16C ve 15-17C), aynı zamanda fibromiyaljideki anksiyete semptomlarının azaltılmasında
(14. Bölüm’deki tartışmaya ve Şekil14-37’ye bakınız) ve fibromiyaljinin
yavaş-dalga uyku bozukluğunun düzeltilmesinde de etkili oldukları ispatlanmıştır (uyku
bozuklukları ve tedavileri 16. Bölümde detayları ile tartışılacaktır).
SNRI’ler sadece ağrılı semptomlarda değil, aynı zamanda fibromiyaljideki anksiyete
ve depresyonun tedavisinde (12. Bölüm’de ve Şekiller 12-33’ten 12-42’ye kadar yer alan,
depresyondaki etki mekanizması tartışmasına bakınız) ve bazen “fibro-pus” olarak adlandırılan,
fibromiyalji ile ilişkili bilişsel semptomların tedavisinde de etkili olabilirler.
Yürütücü işlerle ilgili problemler genellikle, beyin devrelerinin düzenlenmesinde önemli
yeri olan dopamin iletiminin gerçekleştiği dorsolateral prefrontal korteksteki (DLPFK) yetersiz
bilgi işleme süreciyle ilişkilidir. DLPFK’teki, bilişin dopaminerjik düzenlenmesi
görüşü, 7. Bölümde anlatılmış ve Şekil 17-7’de gösterilmiş; 8. Bölüm’de ise Şekiller 8-
808 Temel Psikofarmakoloji