23.03.2018 Views

Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

TABLO 3-2 Kotransmitter çiftleri<br />

Amin/amino asit<br />

dopamin<br />

dopamin<br />

norepinefrin<br />

norepinefrin<br />

norepinefrin<br />

epinefrin<br />

serotonin<br />

serotonin<br />

serotonin<br />

asetilkolin<br />

asetilkolin<br />

asetilkolin<br />

asetilkolin<br />

asetilkolin<br />

gama aminobutirik asit (GABA)<br />

gama aminobutirik asit (GABA)<br />

Peptid<br />

enkefalin<br />

kolesistokinin<br />

somatostatin<br />

enkefalin<br />

nörotensin<br />

enkefalin<br />

P maddesi<br />

triptofan salıverici hormon<br />

enkefalin<br />

vazoaktif intestinal polipeptid<br />

enkefalin<br />

nörotensin<br />

lüteinleyici hormon salıverici hormon<br />

somatostatin<br />

somatostatin<br />

motilin<br />

netik materyalin miktarı düşünüldüğünde birkaç yüz ile birkaç bin arasında özgün beyin<br />

kimyasalı olabilir. Bununla beraber, klinik uygulamada kullanılan ilaçlar büyük oranda<br />

serotonin, norepinefrin, dopamin, asetilkolin, glutamat ve GABA (gama aminobutirik<br />

asit) üzerine etki ettikleri için bu kitapta sadece yarım düzine civarında özel nörotransmitter<br />

üzerinde duruldu. Bu altı tanesi ilk önce tanımlanmış ve ayrıca psikotrop ilaçlar için<br />

ana hedef sistemler olarak kabul edildiklerinden dolayı bazen “klasik” nörotransmitterler<br />

olarak anılırlar. Klasik nörotransmitterler göreceli olarak düşük moleküler ağırlıklı<br />

aminler veya amino asitlerdir. Histamin ve farklı özellikleri olan nöropeptid ve hormonlar<br />

da önemli nörotransmitter ve nöromodulatörlerdir ve bunlardan da kısaca bahsedilmektedir.<br />

Sonuç olarak, psikofarmakolojide yeni ilaçlar geliştikçe daha fazla sayıda<br />

nörotransmitter önemli duruma gelebilir.<br />

Doğal nörotransmitterlerin bazıları ilaçlara benzer olabilir ve bunlar “Tanrının farmakopesi”<br />

olarak adlandırılırlar. Örneğin, beyinin kendi morfinini (yani beta endorfin) ve<br />

marihuanasını (yani anandamid) ürettiği bilinmektedir. Hatta beyin kendi antidepresanını,<br />

anksiyolitiğini ve halüsinojenini bile yapabilir. Psikotrop ilaçlar genellikle beyinin<br />

doğal nörotransmitterlerini yansıtır ve bazı ilaçların keşfi ilişkili doğal nörotransmitterlerin<br />

keşfinden önce gerçekleşmiştir. Nitekim morfin klinik uygulamada beta-endorfinin<br />

keşfinden önce kullanılmaya başlanmıştır. Marihuana kanabinoid reseptörlerin ve anandamidin<br />

keşfinden önce içiliyordu. Diazepam (Valium) ve alprazolam (Xanax) gibi benzodiazapinler<br />

benzodiazepin reseptörlerinin keşfinden önce reçeteye yazılmışlar ve<br />

amitriptilin (Elavil) ve fluoksetin (Prozac) gibi ilaçlar serotonin taşıyıcısının moleküler yapısının<br />

aydınlatılmasından önce klinik uygulamaya girmişlerdir. Bu durum, santral sinir<br />

sistemine etkili ilaçların büyük çoğunluğunun nöronal ileti sürecini etkilediğini göstermektedir.<br />

Gerçekten de birçok ilacın etkisi beyinin kendi kimyasallarını kullandığı zamanki<br />

etkilerini taklit eder şekilde gerçekleşir.<br />

Başlangıçta, bilgi aktarmak için her bir nöronun sadece bir nörotransmitter kullandığı<br />

ve bu nöronun bütün sinapslarında aynı nörotransmitterin kullanıldığı düşünülmüştü.<br />

Buna karşın günümüzde birçok nöronun sadece bir sinapsta bile birden fazla nörotransmitter<br />

kullandığını biliyoruz (Tablo 3-2). Sonuç olarak, bazı sinapslarda ko-transmisyon<br />

Sinyal Dönüştürülmesi ve Kimyasal Açıdan Sinir Sistemi<br />

53

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!