23.03.2018 Views

Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

BÖLÜM 2<br />

Çeviri: Prof. Dr. Emel ULUPINAR<br />

Sinaptik Nöronal İleti ve Sinir Sisteminin<br />

Anatomik Açıdan Ele Alınması<br />

Anatomik açıdan ele alınan sinir sisteminde nörogelişim<br />

• Genel yapı<br />

• Nörogelişimin zamanlama seyri<br />

• Nörogenezis<br />

Nöronal seçim<br />

Nöronal göç<br />

Sinaptogenezis: Aksonların yönlendirilmesi ve dendritik ağacın dallanması<br />

Sinaptik plastisite<br />

Sinapsların elenmesi (sinaptik budanma)<br />

Özet<br />

Modern psikofarmokoloji büyük ölçüde nöronlar arasında gerçekleşen bir kimyasal<br />

ileti hikayesidir. İlaçların beyindeki etkilerini anlamak, hastalıkların merkezi<br />

sinir sistemindeki etkilerini kavramak ve psikiyatrik ilaçların davranışsal<br />

sonuçlarını yorumlamak isteyen bir kişi, nörondaki kimyasal iletinin ilkelerine ve diline<br />

hâkim olmalıdır. Psikofarmokoloji öğrencisi için bu gerçeğin önemi asla abartılmış sayılmaz.<br />

Bundan sonraki iki bölümde anlatılacaklar, tüm kitap için bir temel oluşturacak<br />

ve günümüz biliminin en sürükleyici konularından birisi olan sinirbilimleri, yani ilaçlar<br />

ve hastalıkların merkezi sinir sisteminde nasıl etkili olduğu serüvenine yolculukta bir yol<br />

haritası teşkil edecektir.<br />

Nöronal ileti (nörotransmisyon) nedir? Bu anatomik, kimyasal ve elektriksel gibi birçok<br />

şekilde tarif edilebilir. Bu bölüm (Bölüm 2) nöronal iletinin anatomik temellerini,<br />

nöronların ileti bileşenleri arasında nasıl bağlantı kurduklarını ve bunların nasıl geliştiklerini,<br />

göç ettiklerini, sinapsları oluşturduklarını ve “plastisite” ya da yaşam boyunca değişim<br />

ve şekillenme yeteneğine sahip olduklarını göstermek suretiyle anlatacaktır. Klasik<br />

olarak merkezi sinir sistemi nöronlar arasındaki binlerce kablonun milyonlarca telefon<br />

telleriyle bağlanmasından pek de farklı olmayan, bir seri “kablolu” sinaptik bağlantılar<br />

olarak tasarlanmıştır. Bu bölüm nöronların Bölüm 1’de incelenen yapısal ve işlevsel betimlemelerinin<br />

üzerine inşa edilerek, anatomik olarak ele alınan sinir sisteminde neler olduğunu<br />

vurgulayacaktır. Anatomik olarak ele alınan sinir sistemi, bu nedenle, “kablo”nun<br />

takılı olduğu nereler varsa oralara (yani sinapsa) elektriksel uyarıları götüren karmaşık bir<br />

kablo şeması gibidir. Bu tartışmayı takiben diğer bölüm (Bölüm 3), kimyasal sinyallerin<br />

nasıl kodlandığı, kodlarının çözüldüğü, dönüştürüldüğü ve yolları boyunca gönderildiğini<br />

göstererek nöronlar arasındaki iletinin kimyasal temelini betimleyecektir.<br />

Nöronların Yapısı ve İşlevleri<br />

21

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!