Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

normal sinir
hasar ya da hastalık
VDSK’ları
demyelinizasyon
Schwann hücre yalıtımının kaybı
Hücre gövdesinden VDSK’ları
taşınmaya devam eder
ektopik aktivite
ektopik
aktivite
VDSK’larının
birikimi
ŞEKİL 15-8A, B ve C Nöronal hasar ve ektopik aktivite, bölüm 2. (A) Normal bir sinir, periferal
terminallerinde ve miyelin segmentleri arasındaki Ranvier boğumlarında voltaja duyarlı sodyum kanallarına
(VDSK) sahiptir. (B) Travma ya da hastalık miyelinizasyonu sağlayan Schwann hücrelerine hasar verebilir,
hücre ölümüne ve miyelin yalıtımının bozulmasına neden olur. VDSK’ları sentezlenmeye devam edilir ve
miyelinizasyonun olmadığı akson membranına eklenir. (C) VDSK’ları bu demiyelinize bölgelerde kümelenerek
spontan (ektopik) aktivite üretirler ve mekanik, termal ve kimyasal uyarılara karşı duyarlılığı artırırlar.
ağrının muhtemel sebebidir. Ektopik bölgeler (Şekil 15-7C ve 15-8C) ayrıca mekanik, termal
ve kimyasal uyarılara da duyarlıdırlar. Böylece, gündelik zararsız uyarılar (eklem hareketleri,
elbise giymek, cildi temzilemek, serin meltem, kan gaz konsantrasyonlarında
değişiklik) dayanılmaz ağrıya (allodini, Tablo 15-1’e bakınız) ve “çok-benzeri” ilginç duyulara
(paresteziler) neden olabilir. Ayrıca, herhangi bir gerçek ağrılı uyaran ağrının abartılı
algılanmasına neden olabilir (hiperaljezi, Tablo 15-1’e bakınız).
Primer afferent sinirlerin demiyelinizasyonuna (Şekil 15-8A ile 15-8B’yi karşılaştırınız),
diyabet, travma veya diğer hastalıklar da (Şekil 15-8B) neden olabilir. Bu demiyelinizasyon,
sadece ektopik nosiseptif aktivite bölgeleri ile sonuçlanmakla kalmayıp (Şekil 15-8C) ağrının
algılanmasının artmasına (hiperaljezi) neden olan, nöronlar arasında “çapraz-iletişim”
(örn: Şekil 15-9’daki efaptik çapraz-iletişim) kurulması durumuyla da sonuçlanır.
Nöropatik ağrı durumlarında primer afferent nosiseptif aktivite için bir diğer yol da
sempatik sinir sisteminden geliyor olabilir. Örneğin, kompleks bölgesel ağrı sendromunda
(KBAS) ve diğer durumlarda ağrı, sempatik aktivite veya adrenalin/norepinefrin uygulaması
ile indüklenebilir, sürdürülebilir veya daha kötü hale getirilebilir ve sempatik
blokla (sıklıkla geçici olarak) rahatlatılabilir. Bu durumlarda, sempatik sinir sistemindeki
işleyiş artmaz ancak sempatik liflerin tomurcuklanması, normal olarak salınan norepinefrinin
duyu sinirleri ile daha yakın temasa geçmesini sağlar. Ayrıca, alfa 2A adrenoreseptörlerin
primer afferent nöronlar tarafından ekspresyonlarının artması, norepinefrine
veya sempatik aktivasyona karşı duyarlılıklarının artmasını açıklayabilir.
Sonuç olarak, “inflamatuvar ağrı” ve ‘’nöropatik ağrı’’ klasik olarak ayrı ayrı düşünülür.
Biri doku hasarının normal bir sonucu iken, diğeri kusurlu uyum (maladaptasyon) ile ilişkili
süreçtir. Bununla birlikte, primer hiperaljesinin (normalde ağrılı olmayan bir uyarana karşı
786 Temel Psikofarmakoloji