Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

DEHB’le Birlikte Görülen Bozuklukların Kaotik Nörobiyolojisi:
D 1 ve α 2A Aynı Anda Hem Çok Düşük Hem Çok Yüksek
DEHB
tikler
uyumsuz
davranış
dikbaşlılık
anksiyete
hiperaktivite
depresyon
dikkat
dürtüsellik
hassas
sinirli
patlamaya
hazır
nikotin
bağımlılığı
alkol
kötüye
kullanımı
insomni
(uykusuzluk)
fazla (aşırı)
uyuma
yorgunluk
stimülan ya da
diğer madde
kötüye kullanımı
aşırı aktivasyon
normal
bazal düzey
düşük aktivasyon
ŞEKİL 17-13 DEHB’de aynı anda eksik ve aşırı uyarılmışlık. DEHB’nin temel belirtileri (dikkat eksikliği,
hiperaktivite ve dürtüsellik) yetersiz çalışan ya da fazla çalışan devrelerin sonucu ortaya çıkabilir (burada
çemberin merkezinin kırmızı ya da mavi olmasıyla gösterilmiştir). Bu temel belirtileri çevreleyen belirtiler,
yaygın görülen eş-belirtiler ya da durumlardır ve bunlardan bazıları hiperaktivasyon, diğerleri ise
hipoaktivasyon ile bağlantılıdır. Her iki uçtan da belirti gösteren hastaların tedavileri özellikle zor olabilir.
lebilir mi? Doğruyu söylemek gerekirse, bazı örnek durumlarda stimülanlar atipik antipsikotiklerle
birlikte verilebilir. Bu durumlarda antipsikotiklerin bir taraftan prefrontal kortekste
DA salınımını arttırarak D 1 reseptörlerini uyarması beklenirken, bir taraftan da
limbik alanlarda D 2 reseptörlerini bloke etmesi beklenir. Atipik antipsikotiklerin bu etki
mekanizmaları 10. Bölümde ayrıntılı olarak tartışılmış, ve Şekil 10-2, 10-22, 10-28 ve 10-
29’da gösterilmiştir). Bir taraftan psikotik ve manik belirtiler için atipik antipsikotik ilaç
tedavisi gerektiren, ama bir taraftan da hala DEHB gösteren hastalarda, bir stimülan ekleyerek,
ve böylece prefrontal kortekste D 1 reseptörlerine bağlanacak dopamin salıverilmesini
artırarak, atipik antipsikotik etki dikkatlice artırılabilir. Ama bu etkinin bir taraftan
da limbik alanlarda DA aktivasyonunu bloke ederek mani ve psikozu önlemesi ve DEHB
belirtilerini azaltması beklenir. Ancak bu tür yaklaşımlar tartışmalı yöntemlerdir, bu gibi
tek tip tedavilerle iyileşmeyen zor hastaların uzmanlara bırakılması daha uygundur.
DEHB ile birlikte anksiyete görülen hastalarda, aynı anda anksiyeteyi SSRI’lar,
SNRI’lar ya da benzodiazepinlerle tedavi ederken, DEHB’i de anksiyeteyi arttıracak olan
stimülanlarla tedavi etmek, zor olmak bir yana kendi kendini çürütmek anlamına da gelebilir.
DEHB ile birlikte madde bağımlılığı olan yetişkin insanlara DEHB’lerini iyileş-
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
879