Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

VMPFK’ye Uzanan Mezokortikal Yolak
normal
AZ
aşırı aktivite
normal
bazal
azalmış aktivite
negatif
semptomlar
afektif
semptomlar
ŞEKİL 9-28A ve B Ventromedial prefrontal kortekse uzanan mezokortikal yolak. VMPFK’ye uzanan
dopaminerjik yolak şizofrenide negatif ve afektif semptomlar ile ilişkilidir (A). Bu yolaktaki aktivite azlığı
semptomların ortaya çıkmasına neden olur (B).
Mezolimbik dopamin yolağının psikozun pozitif semptomlarından sorumlu tutulmasının
yanı sıra beyinin ödüllendirme sistemi ya da haz merkezini de barındırdığı düşünülmektedir.
Mezolimbik dopamin sisteminin bu yönü madde bağımlılığı ile ilgili
bölümlerde tartışılmıştır. Şizofrenili bir hasta motivasyon ve ilgide azalma yaşıyorsa, anhedoni
ve haz alamama semptomları varsa; sadece mezokortikal dopaminerjik yolak işlevlerinde
değil, mezolimbik yolakta da işlev kaybı bulunmaktadır.
Bu görüş antipsikotiklerle, özellikle klasik antipsikotiklerle tedavi edilen hastalarda
negatif semptomların kötüleşmesi ve negatif semptomlara çok benzeyen bir “nörolepsi”
durumu oluşması ile de desteklenmektedir. Prefrontal kortekste D 2 reseptör yoğunluğunun
çok fazla olmaması nedeniyle mezolimbik dopamin sistemi işlevlerinde muhtemel bir
yetersizlik oluşur, bu da anhedoni, madde bağımlılığı gibi semptomlarla ve sosyal etkileşim
eksikliği, motivasyon ve ilgi azlığı gibi negatif semptomlarla kendini gösteren ödüllendirme
mekanizmalarının yetersiz çalışması durumuna neden olacaktır. Belki de
şizofrenide madde bağımlılığı sıklığının fazla olması, özellikle nikotin, hatta stimülanlar
ve diğer bağımlılık yapıcı maddelerin kullanımı kısmen, pozitif semptomları şiddetlendirmek
pahasına, işlevselliği azalmış mezolimbik dopamin haz merkezlerinin uyarılmaya
çalışılması ile açıklanabilir.
276 Temel Psikofarmakoloji