Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

Duygu Durumu Dengeleyici Olarak Lityumun Etkileri
yukarıdan
stabilizasyonun
sağlanması
mani karma hızlı döngülü
DİSTİMİ
aşağıdan
stabilizasyonun
sağlanması
depresyon
= lityum
ŞEKİL 13-4: Duygu durumu dengeleyici olarak lityumun etki mekanizması. Lityum manide, özellikle de
öforik manide etkinliğini kanıtlamıştır. Bazı uzmanlara göre hızlı döngülü veya karma epizodlarda o kadar
etkili değildir. Manik epizodlarda ve intihara eğilimde etkilidir. Bipolar hastalığın depresif fazının tedavisi ve
önlenmesindeki etkililiği daha az kanıtlanmıştır.
Birçok nedenden dolayı, son yıllarda lityum kullanımı özellikle genç psikofarmakologlar
tarafından reddedilmiştir. Bu durum, şu anda jenerik bir ilaç olan lityuma karşı bipolar
hastalık için yeni tedavi yaklaşımlarının ortaya çıkmasına, bazı ciddi yan etkilerine,
lityumun (kan düzeylerinin) izlenmesi zorunluluğuna ve promosyonel işletme çabalarının
eksikliği gibi birçok faktöre bağlıdır. Aynı zamanda, lityum bipolar hastalığın karma
epizodları ve hızlı döngüsü için etkili değildir; ancak öforik mani için etkilidir. Yine de
hangi tip bipolar semptom olursa olsun yanıt bireyseldir.
Bundan da öte, lityum bugün yüksek doz monoterapi için uygun değildir. Bu nedenle,
şu anda, modern psikofarmakologlar lityumu ancak terapötik seviyenin alt sınırında günde
bir kez ve kombinasyon tedavisi şeklinde uygularlar. Lityumu bu şekilde etki artırıcı bir
ilaç olarak kullanmak kabul edilebilir tolerabilite ve etkililik sağlar.
Lityumun bilinen yan etkileri dispepsi, bulantı, kusma ve ishal gibi gastrointestinal
semptomlar, kilo alımı, saçlarda dökülme, akne, tremor, sedasyon, bilişsel işlevlerde
azalma ve koordinasyon bozukluğudur. Aynı zamanda tiroid ve böbrek üzerine uzun süreli
ters etkiler oluşturabilir. Dar bir terapötik penceresi (güvenlik aralığı) vardır ve bu
durum plazma ilaç seviyesinin izlenmesini gerektirir. Atipik antipsikotikler gibi, kilo
alımı ve metabolik komplikasyonlar nedeniyle, lityum tedavisi sırasında metabolik parametrelerin
de izlenmesi gerekir. Bunlar vücut kitle indeksi, trigliseridler ve bölüm 10’da
Duygu durumu dengeleyiciler
671