Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

Duygu Durumu Grafiği
mani
ötimi
(normal duygudurum)
depresyon
ŞEKİL 11-1 Duygu durumu grafiği. Duygu durumu bozuklukları, hastalığın seyrini izlemek, hastalığın
evresini belirlemek ve ayırıcı tanıya yardımcı olmak için bir duygu durumu grafiği üzerinde şekillendirildi. Bu
grafikte de görüldüğü gibi duygu durumu en tepedeki maniden, hipomaniye, ortadaki ötimiye (normal
duygudurum), distimiye ve en alttaki depresyona kadar değişebilmektedir.
Bu bölümde duygu durumu bozukluklarının tanısı için klinik tanımlamalar ve ölçütlerden
sadece söz edilmiştir. Okuyucu, daha fazla bilgi için standart referans kaynaklara
başvurmalıdır. Biz burada çeşitli nörotransmitterlerin ve beyin devrelerinin keşfinin duygu
durumu bozukluklarında belirtilerin anlaşılmasını nasıl etkilediğini tartışıyoruz. Bu bölümün
amacı, daha sonraki bölümlerde anlatılan bu bozuklukların çeşitli tedavilerini anlamak
için okuyucuyu hazırlamak üzere duygu durumu bozukluklarının klinik ve
biyolojik yönleri hakkında güncel fikirleri ana hatlarıyla belirtmektir.
Duygu durumu bozukluklarının tanımı
Duygu durumu bozuklukları, sıklıkla duygulanım bozuklukları olarak adlandırılmaktadır.
Çünkü duygulanım içten hissedilen bir his ya da duygunun dıştan görüntüsüdür. Depresyon
ve mani sıklıkla bir duygulanım veya duygu durumu spektrumunun zıt uçlarında görülmektedir.
Klasik olarak, mani ve depresyonun farklı "uçlar" olmasına rağmen, "unipolar (tek
uçlu) depresyon" (yani, sadece aşağı ya da deprese ucu yaşayan hastalar gibi) ve "bipolar
(iki uçlu)" (yani, farklı zamanlarda yukarı (manik) uç veya aşağı (depresif) ucu yaşayan hastalar
gibi) terimleri ile adlandırılır. Fakat gerçekte karma bir duygu durumu hali var olduğunda
depresyon ve mani aynı anda ortaya çıkabilir. Mani, "hipomani" olarak da bilinen, daha düşük
derecelerde ortaya çıkabilir; ya da bir hasta, mani ve depresyon arasında o kadar hızlı geçiş
yapabilir ki bu da "hızlı döngü" olarak isimlendirilir.
Duygu durumu bozuklukları, hastalara bir duygu durumu grafiği üzerinde eşlenmiş
bozukluklarını göstererek, sadece birbirinden farklı duygu durumu bozukluklarını ayırt
etmek için değil, aynı zamanda hastalara hastalığın seyrini özetlemek için de faydalı bir
şekilde görselleştirilebilir. Böylece, duygu durumu hipomaniden üstteki maniye, ortadaki
ötimiye (ya da normal duygu durumu), distimiye ve altaki depresyona kadar değişmektedir
(Şekil 11-1) Duygu durumu anomalilerinin temel tanısal öğeleri Şekil 11-2’de özetlenmiştir
ve şekil 11-3’ten 11-29’un sonuna kadar daha detaylı olarak gösterilmiştir.
454 Temel Psikofarmakoloji