Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

Nigrostriatal Yolak
normal
NORMAL
ŞEKİL 9-30 Nigrostriatal dopamin yolağı. Bu yolak
substansia nigradan bazal gangliyonlara ya da
striatuma uzanır. Ekstrapiramidal sinir sisteminin bir
parçasıdır ve motor hareketlerin kontrolünde anahtar
rol oynar. Dopamin azlığında tremor, rijidite ve
akinezi/bradikinezi ile beraber görülen Parkinson
hastalığı ortaya çıkar. Dopamin fazlalığında ise tik ve
diskinezi gibi hiperkinetik hareketler oluşur. Tedavi
edilmeyen şizofreni hastalarında bu yolağın “normal”
çalıştığına inanılmaktadır.
aşırı aktivite
normal
bazal
azalmış aktivite
Tuberoinfundibuler Yolak
normal
ŞEKİL 9-31 Tuberoinfundibuler dopamin yolağı. Bu
yolak hipotalamustan ön hipfize uzanır ve prolaktin
salgısını kontrol eder. Dopamin prolaktin salgısını
inhibe eder. Tedavi edilmemiş şizofrenide bu yolaktaki
etkinliğin “normal” olduğuna inanılır.
NORMAL
aşırı aktivite
normal
bazal
azalmış aktivite
Tuberoinfundibuler dopamin yolağı
Hipotalamustan ön hipofize uzanan dopaminerjik nöronlar tuberoinfundibuler dopaminerjik
yolak ismiyle anılır (Şekil 9-31). Normalde bu nöronlar aktiftir ve prolaktin salgısını
baskılar. Doğum yapma sonrası bu nöronların etkinliği azalır ve prolaktin salgısı
artarak anne sütü yapımı uyarılır. Bu nöronların çalışması ilaç ya da lezyonlarla bozulursa
prolaktin seviyeleri yükselerek galaktore (süt salgısı), amenore (ovulasyon ve menstrüel
siklusun bozulması) ve cinsel işlevlerde bozulma gibi diğer sorunlara sebep olabilir.
Bu tür problemlere dopamin D 2 reseptörlerini bloke eden birçok antipsikotik ilaç tedavisi
278 Temel Psikofarmakoloji