Stahl’ın Temel Psikofarmakolojisi.compressed

eraber alınmadığında muhtemelen kuvvetli bir etki için gerektiğinden çok daha az D 2 reseptörü
işgal etmektedir. Yukarıda ketiyapin için belirtildiği gibi, özellikle hafif bir yemek
ile beraber alındığında (500 kalori) bazı hastalar için ziprasidonun da günlük tek doz alımı
uygun olabilir. Ancak bu konu üzerinde yeterince çalışılmamıştır.
Ziprasidon kullanımında ortaya çıktığı düşünülen tehlikeli QTc uzaması ile ilgili ilaç
ilk kullanıldığı zamanki endişelerin artık doğru olmadığı düşünülmektedir. Zotepin, sertindol
ve amisülprid’in aksine ziprasidon doza bağımlı QTc uzamasına sebebiyet vermemektedir
ve çok az ilaç ziprasidonun plazma düzeyini artırma potansiyeline sahiptir.
Paliperidonun da (ve risperidon ile ilişkili) QTc aralığını ılımlı bir şekilde artırdığına dair
uyarı vardır. QTc aralığını artıran herhangi bir başka ilaç aldığı bilinen hastalarda tüm bu
ajanların daha dikkatli verilmesi ve rutin EKG izlemesi tavsiye edilmemektedir. Kardiyak
problemli hastalarda her hangi bir atipik antipsikotik veya psikotrop kullanılırken her
zaman dikkatli olunmalıdır. Bu tüm hastalara her hangi bir atipik antipsikotik yazılmadan
önce yapılan rutin risk-yarar hesaplamasının bir parçasıdır.
Ziprasidonun en ayırıcı özelliği, 5-HT 2C antagonist özelliği olmasına rağmen (Şekil 10-
59 ve 10-95), muhtemelen herhangi bir antihistaminik etkisinin olmaması nedeniyle kilo
alımına çok az veya hiç eğiliminin olmamasıdır (Tablo 10-2). Bununla beraber, ziprasidonun
dislipidemi, açlık trigliserit düzeyinin yükselmesi veya insülin direnci ile bir miktar
ilişkisi var gibi görünmektedir (Tablo 10-3 ve 10-4). Aslında yüksek riskli antipsikotik
kullanımından dolayı (Tablo 10-3) kilo alımı ve dislipidemi gözlenen hastalarda, ziprasidon
tedavisine geçiş yapıldığında ve bu tedavi devam ettirildiğinde genellikle kilo kaybı
ve açlık trigliserit seviyelerinde azalma görülebilmektedir.
Bir antipsikotik kardiyometabolik riski artırıp diğeri artırmadığında bu klinik açıdan
anlamlı mıdır (Tablo 10-3, 10-4)? Bu sorunun cevabı ancak bir psikofarmakoloğun bir
hastanın diabete yakalanması veya kalp krizi (miyokard infarktüsü) geliştirmesi için kaç
hastayı bu ajanlar ile tedavi etmesi gerektiğinin bilinmesi ile bulunabilir. Bu sayı zararın
başlangıcı için gereken sayı olarak bilinmektedir. Herhangi bir hastalık durumunun olmadığı
koşuldan diabete veya miyokard infarktüsüne kadar geçen aşama 10 yıl civarında
bir süre almaktadır (Şekil 10-60) ve bu ciddi mental hastalığa sahip hastalarda beklenen
yaşam ömrünün 25 yıl kadar azalmasına sebebiyet vermektedir. Klinik denemelerden elde
edilen istatistikler, hastalardan birinin atipik antipsikotik kullanımdan dolayı diabetik olabilmesi
için hastaları 10 yıl boyunca tedavi eden psikofarmakoloğun bunun için sadece
25 erkek hastayı olanzapin ile veya 100 erkek hastayı risperidon veya ketiyapin ile tedavi
etmesi gerektiğini göstermektedir. Ancak bunun ziprasidonda meydana gelmeyeceği tahmin
edilmektedir (Tablo 10-3). Aripiprizol de diabet riskini artırmamaktadır, bunun bifeprunoks
ve amisülprid için de doğru olduğu söylenebilir; ancak bu konuda daha ileri
çalışmalar ve yeni ilaçlara ihtiyaç vardır (Tablo 10-4). Benzer olarak, bir hastanın antipsikotik
ilaç tedavisi sebebiyle miyokard infarktüsü geliştirebilmesi için, 10 yıllık bir tedavi
içerisinde olanzapinin 200 hastaya uygulanması, ketiyapinin 300 ve risperidonun
1500 hastaya uygulanması gerekmektedir. Ziprasidon veya aripiprazol gibi ajanlarda göreceli
olarak hiçbir ek risk bulunmamaktadır. Bundan dolayı bir psikofarmakoloğun onlarca
yıllık kariyeri boyunca yaptığı antipsikotik seçimi hastaları üzerinde büyük
değişimlere yol açabilir. Bazen bu risklerin artışı psikotik rahatsızlığın şiddeti ile ilişkilendirilebilir;
ancak bir psikofarmakolog sadece metabolik izlem ile bu riski klinik etkinliğin
yararına karşı tartmak durumunda kalabilir.
Ziprasidonun düşük kardiyometabolik risk göstermesi ile ilişkili olan farmakolojik
özellikleri halen bilinmemektedir; ancak bu mekanizma ziprasidonun insülin direnci ve
Antipsikotik İlaçlar
417