11.01.2013 Views

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

132<br />

g. g o g o l a S v i l i. qarTuli zmna<br />

4444....9999. . . . ma mainc ma mainc<br />

inc inc ra ra ra ra aris aris aris aris mwkrivi mwkri mwkri mwkrivi<br />

vi???? vi<br />

Tu e. w. mwkrivis elementebi (dro, kilo, gzisoba, aqti,<br />

Tanamdevroba) ar aris morfologiuri (gramatikuli) kategoria,<br />

ras warmoadgenen isini?<br />

magaliTisaTvis: faqtia, rom qarTulSi arsebobs drois semantika,<br />

drois funqcia, magram ar xdeba misi formaluri gamoxatva.<br />

Sesabamisad, drois kategoria semantikuri kategoriaa.<br />

amis Taobaze mianiSnebs kidec <strong>arn</strong>. Ciqobava mogviano periodis<br />

naSromSi: `dro, kilo da kilosTan funqciurad axlo mdgomi<br />

modaluri kategoriebi (Tanaobisa, saurTierTo, uneburobisa,<br />

ganzraxvisa...) upiratesad semantikur-stilistikuri xasiaTisa<br />

Cans (<strong>arn</strong>. Ciqobava, 1979, gv. 165). drosa da kilos semantikur<br />

kategoriad miiCnevs agreTve b. JorbenaZe (1986, gv. 134). semantikur<br />

kategoriaTa Sesaxeb aGniSnaven, rom: `semantikuri kategoriebi,<br />

rogorc wesi, gamoixatebian specialuri morfologiuri<br />

(formaluri) saSualebiT, magram SeiZleba gamoixatos aramorfologiurad,<br />

e. i. aGweriTad, leqsikurad an konteqstiT. gamoiKeneba<br />

sxva saSualebebic (magaliTad, intonacia...)~ (b. JorbenaZe,<br />

1986, gv. 134-135). `semantikuri maxasiaTeblebi SeiZleba icvalos<br />

ara mxolod formis, aramed konteqstis cvlis Sedegadac~<br />

(b. JorbenaZe, 1984, gv. 27). dro da kilo is semantikuri kategoriebia,<br />

romelTa gamosaxatavad konteqsti da intonacia gamoiKeneba.<br />

aseve, semantikur kategoriad unda iqnes miCneuli<br />

`mwkrivis sxva elementebic~ _ gzisoba, aqti, Tanamdevroba.<br />

sabolood, Cveni Tvalsazrisi aseTia: dro dro, dro , ki kilo ki<br />

lo lo, lo , gzi gziso gzi<br />

so soba so ba<br />

(axal axal axal qar qarTul qar qarTul<br />

TulSi<br />

Si), Si , aq aqti aq<br />

ti da da Tan Tanamdev Tan mdev mdevro<br />

roba ro ba ar ar aris aris mo morfo mo morfo<br />

rfolo<br />

logi lo giuri<br />

ri ka kate ka kate<br />

tego<br />

gori<br />

riebi riebi<br />

ebi. ebi Sesabamisad: er erTi er<br />

Ti mwkri mwkrivis mwkri<br />

vis for forma for<br />

ma maTa ma Ta me meori me<br />

ri risa ri sa- sa<br />

gan gan gan ganmas gan ganmas<br />

masxva<br />

xvaveb<br />

veblad veb lad ver ver ver mi miviC mi miviC<br />

viCnevT viC nevT ee.<br />

e . w. . `mwkri mwkri mwkrivis mwkri vis ele elemen ele elemen<br />

mentebs<br />

tebs~. tebs .<br />

mwkri mwkrivis mwkri vis ga gansazGvra ga sazGvra am am `ele le lemen<br />

mente<br />

tebis<br />

bis~ bis ~ mi mixed mi mixed<br />

xedviT viT ar mo moxer mo<br />

xer xerxde<br />

xdeba<br />

ba. ba<br />

mwkrivi zmnis sistemaSi iseTive formobrivi monacemia,<br />

rogoric brunva saxelis sistemaSi. ramdenadac saxelis sistema<br />

gacilebiT martivia zmnis sistemasTan SedarebiT, brunvis raobis<br />

gansazGvrac ufro iolad xerxdeba: gamoiKofa brunvis forma,<br />

rogorc formobrivi monacemi da Semdeg xdeba misi funqciuri<br />

daxasiaTeba. zmnis sistemaSi piriqiT moxda: funqciidan amosvliT<br />

xdeba Sefaseba zmnuri formisa... erTma da imave formam

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!