11.01.2013 Views

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

364<br />

g. g o g o l a S v i l i. qarTuli zmna<br />

lod saKrdeni morfemis amjamindel struqturas (es ufro cxadad<br />

warmoCndeba, roca SevexebiT paralelur warmoebas wKvetilisas).<br />

aqedan gamomdinare, marTebuli Cans dakvirveba (v. Tofuria,<br />

1955, gv. 453), rom -i i ele elements ele<br />

ments da dair da<br />

ir irTavs ir Tavs umar umarcvlo umar umarcvlo<br />

cvlo sa saK- sa<br />

rde rdeni rde ni mo morfe mo<br />

rfe rfema<br />

ma. ma<br />

ra gvaZlevs safuZvels meore Kalibis gamoKofisas; xom ar<br />

SeiZleba -i elementiani Kvela zmnis erT KalibSi moqceva da wesis<br />

amgvarad CamoKalibeba: -i elements dairTavs namKo ZiriTad-<br />

Si kumSvadi da umarcvlo saKrdeni morfema?<br />

ra Tqma unda, ara. aq ueyveladaa gasaTvaliswinebeli -i<br />

elementis Tvisoba da qmedebis unari. -i elementi, rogorc miu-<br />

TiTeben, `ufunqcioa~, gaCenilia TanxmovangasaKarad I da II subieqturi<br />

piris mravlobiTis formebSi, Semdeg gadavida mxolobiTSi<br />

(msJeloba I Kalibis zmnebTan gamovlenil -i elements Seexeba,<br />

II Kalibis zmnebTan dadasturebuli -i elementis Sesaxeb<br />

avtoris mosazrebebs qveviT ganvixilavT) (<strong>arn</strong>. Ciqobava, 1926).<br />

mkvlevarTa umravlesoba amgvarad xsnis -i elementis arsebobas I<br />

da II Kalibis zmnebTan, Tumca imasac SeniSnaven, rom SesamCnevia<br />

sxvaoba am elementis gamoKenebis TvalsazrisiT marcvlovan da<br />

umarcvlo fuZeebTan: `narTauli i... TanxmovanT gasaKarad aris<br />

gaCenili mravlobiTSi da iqidan mxolobiTSia gadasuli. es i<br />

dGes mxolobiTisaTvis aucilebelia umarcvlo fuZeebSi, sxvebSi<br />

ki aucilebeli araa, Tumca ki misi darTva Cveulebrivia~ (a. SaniZe,<br />

1973, gv. 427).<br />

sadavoa namKo ZiriTadSi gamovlenili -i elementis Kvela<br />

SemTxvevaSi erT da imave odenobad miCneva.<br />

Jer Jer erT erTi, erT , Tu -i i elementi pirveli da meore Kalibis zmneb-<br />

Tan erTi da igive odenobaa, ratom aris, rom I Kalibis zmnaTa<br />

paraleluri formebi arsebobs -i elementiTa da mis gareSe:<br />

mov mov-kal mov kal kal º mov mov-kal mov kal kal-i..., kal xolo meore Kalibis zmnebSi ar gvxvdeba<br />

amgvari SemTxvevebi; gvaqvs dav dav-dg dav dav dg dg-i, dg , gav gav-Tb gav<br />

Tb Tb-i, Tb , av avSen av<br />

Sen Sen-d-i, Sen magram<br />

ara gvaqvs dav dav-dg dav dg dg, dg , gav gav-Tb gav<br />

Tb Tb, Tb , av avSen av<br />

Sen Sen-d Sen da sxva.<br />

me meorec me<br />

rec rec, rec Tu pirveli Kalibis zmnebSi -i i elementi saKrdeni<br />

morfemis xmovanze gavlenis unars moklebulia, ver kargavs mas<br />

(mov-kal-i da ara mov-kl-i), amas ver vitKviT II Kalibis zmnebTan<br />

gamovlenil -i elementze. Kvela mosalodnel SemTxvevaSi aq saK-<br />

rdeni morfema SekumSulia (gav-Tb-i ← ganv-tef-i, gav-xm-i ←

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!