11.01.2013 Views

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Sesavali<br />

SromebSi zog SemTxvevaSi Ziri da fuZe ar gairCeoda, aq amis sayiroeba<br />

naTlad dadga. gavixsenoT: `mraval SemTxvevaSi zmnis<br />

fuZe igivea, rac Ziri~. qegli Zirs ase ganmartavs: `sitKvis martivi<br />

fuZe, romlis daSla ar SeiZleba~ (qegli, VIII). anda: `fu-<br />

Zes, romelic Semadgenel nawilebad aGar daiSleba, Ziri ewodeba~<br />

(a. SaniZe, 1973, gv. 33). saskolo saxelmZGvaneloSi `zustdeba~:<br />

`zmnaSi gamoiKofa iseTi nawili, romelic saerToa misgan nawarmoebi<br />

Kvela formisaTvis~ (a. SaniZe, i. imnaiSvili, 1980, gv.<br />

131). aq ukve daSorda erTmaneTs es ganmartebani: is, rac saer-<br />

Toa misgan nawarmoebi Kvela formisaTvis, SeiZleba `daiSalos<br />

Semadgenel elementebad~. aGaras vambob nasaxelar zmnebze<br />

(`Tvalwin ga gaisig ga<br />

sig sigrZe<br />

rZega<br />

gana<br />

na~... na am ganmartebiT Ziri iqneba sig sigrZe sig rZe-<br />

gan gan... gan<br />

... ...), ... igive SeiZleba iTqvas kauzatiur formebze: am ganmartebiT<br />

-in in da -evin evin mawarmoeblebis Semcveli odenoba Zirad iqneba<br />

gaazrebuli (`saerToa misgan nawarmoebi Kvela formisaTviso~).<br />

aris saintereso SemoTavazebac: `SesaZloa erTmaneTisagan gavarCioT<br />

mo morfo mo morfo<br />

rfolo<br />

logi<br />

giuri gi ri da eti etimo eti etimo<br />

molo<br />

logi<br />

giuri gi ri Zi Zire Zi<br />

re rebi<br />

bi da termini<br />

Zi Ziri Zi<br />

ri gamoviKenoT mxolod etimologiuris mniSvnelobiT~ (T. qitoSvili,<br />

2000, gv. 87). Ziris sinonimad l. kvayaZem gamoiKena termini<br />

mar marti mar<br />

ti tivi ti vi fu fuZe fu<br />

Ze (l. kvayaZe, 1993, gv. 88). martivi fuZe am<br />

TvalsazrisiT etimologiur Zirs emTxveva. Cven SesaZleblad miviCnieT,<br />

zmnuri fuZeebis leqsikonSi martivi fuZe ase gangvemarta:<br />

`termini mar marti mar<br />

ti tivi tivi<br />

vi fu fuZe fu<br />

Ze ar gulisxmobs etimologiurad martiv<br />

monacems; martiv fuZes vuwodebT im nawils zmnisas, romelic<br />

ar aris garTulebuli zmnuri morfologiuri elementebiT da<br />

saerToa dro-kiloTa sistemis Kvela wevrisaTvis~ (g. gogolaSvili,<br />

c. kvantaliani, d. Sengelia, 1989, gv. 4). am TvalsazrisiT zemomoKvanili<br />

magaliTidan (gaisigrZegana) sig sigrZe sig sigrZe<br />

rZegan rZe gan iqneba martivi<br />

fuZe. Cven am termins kvlavac gamoviKenebT amgvari dazustebiT:<br />

mar marti mar<br />

ti tivi vi fu fuZe fu<br />

Ze Zea Ze is, rac saerToa Kvela mwkrivisaTvis. si simar si simar<br />

marti<br />

tive<br />

ve am<br />

SemTxvevaSi pirobiTia. cxadia, mar marti mar<br />

ti tivi vi fu fuZis fu<br />

Zis Semotana gulisxmobs<br />

rTul rTul rTul fu fuZe fu fuZe<br />

Zesac Zesac<br />

sac. sac rTuli iqneba raime zmnuri elementiT garTulebli<br />

fuZe... da mainc: zogadad ra aris fuZe?<br />

b. JorbenaZis azriT, `fuZe (formobrivadac da funqciuradac)<br />

unda ganimartos im urTierTmimarTebaTa mixedviT, romlebsac<br />

igi amKarebs struqturis Semadgenel sxva elementebTan~<br />

(b. JorbenaZe, 1980(1), gv. 124). Tu uGlebis sistemaSi urTier-<br />

27

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!