11.01.2013 Views

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

282<br />

g. g o g o l a S v i l i. qarTuli zmna<br />

-a (-o)<br />

-s<br />

-en, -an, -n<br />

mxolobiTSi gabatonda (TanxmovansufiqsTagan) sani, mravlobiTSi<br />

_ nariani mawarmoeblebi. procesi Zalian xangrZlivi<br />

Cans da Cven SesaZlebloba gvaqvs, Tvali gavadevnoT mas.<br />

da kidev erTi, friad saintereso faqti:<br />

Tanamedrove qarTuli enis dialeqtebSi dasturdeba -es es<br />

sufiqssa da narian mawarmoebelTa Soris funqciebis gadanawilebis<br />

rTuli da xangrZlivi procesis ganviTarebis sami ZiriTadi<br />

etapi:<br />

1. roca -es es sufiqsi gamoxatavs subieqturi mesame piris<br />

mravlobiTobas uwKvetelsa da wKvetilSi (xevsuruli, TuSuri,<br />

moxeuri...)<br />

2. roca -es es gvxvdeba mxolod wKvetilSi brunvacvalebadsubieqtian<br />

zmnebTan (qarTluri, kaxuri...)<br />

3. roca -es es sufiqsi aGar gamoiKeneba, moxda sruli Canacvleba<br />

nariani mawarmoeblebiT (qvemoimeruli, guruli, ayaruli...).<br />

gamartivebul sistemaSi mravlobiTobis narian mawarmoebelTa<br />

ganawilebas, rogorc aGiniSna, fonologiuri safuZveli<br />

aqvs; fonologiuri principi edeba safuZvlad -a da -o sufiqsTa<br />

ganawilebasac; mosalodneli aris, fonologiuri iKos safuZveli<br />

-a (-o) da -s sufiqsTa ganawilebisac. aris ki ase? SevecdebiT am<br />

kiTxvasac gavceT pasuxi.<br />

12 12....6666. 12 12 . . . ia ia ia ia dabo da da dabo<br />

bolo bolo<br />

loeeeebis lo bis bis bis a a a a kompo kom kom kompo<br />

ponen ponen<br />

nentis nentis<br />

tis tis Taooooba Ta Ta Ta ba baze baze<br />

ze ze awmKosa awmKosa awmKosa awmKosa<br />

da da da da I I I I Turme Tur Tur Turme<br />

meoooobiT me biTSi biT biTSi<br />

Si Si<br />

sanam dasmul kiTxvas vupasuxebT, erTi sakiTxi unda gairkves:<br />

ras warmoadgens ia ia daboloebis -a komponenti statikuri<br />

zmnebis erT nawilsa da gardamavali zmnebis pirvel TurmeobiT-<br />

Si subieqturi mesame piris formebSi rom gvaqvs (awer-ia ia ia, ia ukeT-<br />

ia ia... ia dauwer-ia ia ia, ia gaukeTeb-ia ia ia...). ia a meSvelzmnuri warmoSobisaao<br />

(ars → a), rogorc amas mkvlevarTa erTi nawili fiqrobs (n. mari,<br />

1925, gv. 125; a. SaniZe, 1973, gv. 436; l. baramiZe, 2008, gv.<br />

24); sxva Tvalsazrisis mixedviT, -a komponenti subieqturi mesa-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!