11.01.2013 Views

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Tavi V. II seriis formaTa warmoebis sakiTxebi<br />

periodis werilobiTi Zeglebis monacemTa mixedviT -ev ev gvxvdeba<br />

mxolod umarcvlo Zireul morfemebTan; ar dasturdeba marcvlovan<br />

saKrden morfemasTan. es faqti ar unda iKos SemTxveviTi. dialeqtebSi<br />

dadasturebuli ga gava ga gava<br />

vake<br />

keTe<br />

Tevi<br />

vi, vi , ava avaSe ava<br />

Se Sene<br />

nevi ne vi tipis formebi<br />

gviandelia da da davde da davde<br />

vdevi vde vi tipis formaTa uniformaciis Sedegi Cans.<br />

sainteresoa is faqtic, rom `uniSno vnebiTTagan~ warmoebuli<br />

moqmedebiTi gvaris formebi sistemebr meoTxe KalibSi Tavsdeba.<br />

saKrdeni Zireuli morfema am zmnebSi meore Kalibis zmna-<br />

Ta saKrdeni morfemis msgavsia (ufro sworad, identuri): gava-<br />

Tb Tb-e, Tb gava-xm xm xm-e, xm (Sdr.: gav-Tb Tb Tb-i, Tb gav-xm xm xm-i...). xm awmKoSi am tipis zmnebs<br />

sistemebr -ob ob Temis niSani aqvs, romelic -eb eb Temis niSniseuli<br />

e xmovnis winamaval v-sTan SerwKmis Sedegad miGebulad ivarau-<br />

deba: v-eb eb → ob ob (g. deetersi, 1930, gv. 126; e. osiZe, 1968, gv.<br />

16). aqedan gamomdinare, awmKos formis Cveneba v-s varaudobs<br />

zmnis fuZeSi. vfiqrobT, es v TanxmovniTi nawilia wKvetilis<br />

formaSi arsebuli -ev ev sufiqsisa, romelic, rogorc Cans, sxva<br />

mwkrivis formebSic gadahKveba zmnas. egeve -ev ev sufiqsi ivaraudeba<br />

II kavSirebiTis formebSic. Kovelive es ki migvaniSnebs imaze,<br />

rom -ev ev (→ vv)<br />

v<br />

sufiqsi istoriulad ar aris wKvetilis mawarmoebeli.<br />

mas sxva funqcia unda hqonoda (es sakiTxi amJerad ar Seadgens<br />

Cveni kvlevis sagans).<br />

amjamad IV Kalibis zmnebSi -e sufiqsi gamartivebuli, Tanxmovanmokvecili,<br />

-ev ev sufqsia. -ev ev sufiqsis fonetikuri saxis<br />

cvla (ev ev → ee)<br />

e da funqciurad misi gaigiveba namKo ZirTiadis -e<br />

mawarmoebelTan (avaSen-e, , gavakeT-e...) gviandeli faqtia. subieqturi<br />

mesame piris -o sufiqsis warmoqmnis (o o ← vv-a)<br />

v<br />

procesi<br />

ufro adrindeli Cans; -ev ev gaumartivebeli saxiT dialeqtma Semogvinaxa,<br />

xolo Semdeg moxda dialeqturi formebis Semoyra samwerlobo<br />

enaSi.<br />

-ev ev sufiqsisa da subieqturi mesame piris -o formantis<br />

urTierTmimarTebis TvalsazrisiT sainteresoa xevsuruli dialeqtis<br />

Cveneba:<br />

xevsurulSi subieqturi mesame piris niSnad -o ara gvaqvs.<br />

wKvetilSi Kvela zmnasTan -a sufiqsia warmodgenili. zmnebi, romelTac<br />

saliteraturo qarTulSi -o aqvs subieqturi mesame piris<br />

niSnad, xevsurulSi wKvetilis formebs -i sufiqsiT iwarmoebs:<br />

aviG aviG-i, aviG , ga gavig ga gavig<br />

vig-i, vig , da davagd da davagd<br />

vagd-i. vagd `xevsurulSi am zmnebSi i i ee-s<br />

e da-<br />

371

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!