11.01.2013 Views

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Tavi I. dro-kiloTa sistemis Seswavlis istoriidan<br />

I TurmeobiTis Sesaxeb praqtikul gramatikebSi msJeloba<br />

amiT ar mTavrdeba. a. quTaTelaZe moiTxovs, saerTod iqnes<br />

amoGebuli dro-kiloTa sistemebidan es forma: `sazGvrebiT daxras<br />

akldeba, dGemde umarTebulod xmarebuli, namKo usrulesi.<br />

zmna am formaSi aris perifraza da Semdgaria mimGeobisagan da<br />

arsebiT zmnaTagan, mag. vu-weri-var, u-weri-xar, u-weri-a (ars,<br />

aris), mi-wer-xar, mi-weri-a (ars, aris) da sxv. aqedan cxadad Cans<br />

_ viTomda n. usrulesis sami piri: mi-weri-a, gi-weri-a, u-weri-a,<br />

romelic aris mesame piri. amaTi qvemdebare iqneba `is~, e. i. rac<br />

dawerila, anu daiwereba Cemgan, Sengan, misgan da sx. _ `me, Sen,<br />

mas, imas~ ki damateba iqneba. es forma wineT Cvenc gvqonda SecdomiT<br />

Setanili Cvens gramatikaSi~ (a. quTaTelaZe, 1897, gv. 4).<br />

msJelobidan gamomdinare, avtoris KuradGeba or faqts miuqcevia:<br />

1) formaTa aGweriT warmoebasa da 2) formaTa cvlas<br />

gramatikuli obieqtis pirTa mixedviT. am TvalsazrisiT I TurmeobiTis<br />

formebi aSkarad sxvaobs droTa formebisagan. es ki<br />

safuZvels aZlevs avtors, uGlebis sruli paradigmidan amoiGos<br />

sauGlebeli erTeuli. msJeloba TavisTavad sainteresoa; dasmuli<br />

sakiTxebi _ sagulisxmo.<br />

ar. quTaTelaZe aseve moiTxovs dro-kiloTa sistemidan II<br />

TurmeobiTis amoGebas: `saTuo daxraSi uarvKaviT Kvela namKo,<br />

radgan isini SecdomiT iKvnen Separulni, da arian ki vnebiTi<br />

zmnis formebi, _ mag. miGebuli iKo saTuo daxraSi namKo usrulad<br />

`me-wer-a~ da n. srulad _ `da-me-wer-a~. magram es simar-<br />

Tles moklebulia: `me-wer-a~ aris zmnis vnebiTi saxe da warmodgeba<br />

am gvarad misi awmKo: vi-wer-ebi, ve-wer-ebi, me-wer-ebi, gewer-ebi<br />

da sx. aqedan... gagrZelebuli: vi-wer-e, i-wer-e, i-wer-a<br />

da sx. ve-wer-e, e-wer-e, e-wer-a da sx. me-wer-e, me-wer-a, ge-wer-e,<br />

ge-wer-a, e. i. Cvengan cnobili `me-wer-a, ge-wer-a, e-wer-a~ (a. qu-<br />

TaTelaZe, 1897, nv. 5). es SeniSvna friad sagulisxmoa: avtori<br />

KuradGebas miaqcevs im faqts, rom es prefiqsiani vnebiTis wKvetili<br />

da gardamaval zmnaTa II TurmeobiTi formobrivad identuria.<br />

formobriv paralelizms ki gamoricxavs sistemidan. ar. qu-<br />

TaTelaZis Tvalsazriss mxardayera ar hqonia. upirveles Kovlisa,<br />

imitom, rom amgvarad KuradGeba formobrivi monacemebisadmi<br />

sxvas ar gaumaxvilebia.<br />

79

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!