arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

Tavi IV. I seriis formaTa warmoebis sakiTxebi
ase rom, Zveli qarTulisaTvis (da axali qarTulis dialeqtebisaTvis)
faqtia -av av av/ av -ev ev ev, ev , -am/ -em em sufiqsTa paraleluri povniereba.
arsebobs a/e xmovanTa urTierTmimarTebis sxvagvari axsnac:
uwKvetlis paradigmaSi -av av av/ av -am am sufiqsiseuli xmovnis umlauti
moaxdina -id id id sufiqsiseulma i-m, Tavad ki daikargao; anu:
mal-av-id-a → mal-ev-id-a → mal-ev-d-a (g. deetersi, 1930, gv.
134). misaGebia am Tvalsazrisis kritika (arn. Ciqobava, 1964, gv.
129). sxva TvalsazrisiT, Soreul istoriul warsulSi paralelur
variantTagan amosavlad e xmovaniani varianti miiCneva (arn.
Ciqobava, 1964, gv. 128); Tumca amJerad Cveni interesi ase Sors
ar midis.
erTi kia: paraleluri a º e (da oo-c)
o xmovniani variantebis
arseboba sufiqsebisa araa uCveulo qarTulisaTvis. v. Tofuria
amgvari saxiT warmogvidgens sufiqsTa sistemas qarTulSi:
-av av av, av
-ev ev ev, ev
-ov ov ov, ov
-am am am, am
-em em em, em
-om om om, om
*-ab ab ab, ab
-eb eb eb, eb
-ob ob ob, ob
*-af af af
*-ef ef
-of of
-an an an, an -al al al, al -ar ar ar, ar -ad ad ad, ad
-en en en, en -el el el, el -er er er, er -ed ed ed, ed
-on on on
-ol ol ol, ol -or or or, or -od od od. od
(v. Tofuria, 1942, gv. 489)
amgvarad, a da e xmovniani variantebis arseboba -av av av/ av -am am TemisniSnian
zmnaTa uGlebaSi gamonaklisi ar Cans, Tumca kiTxva
isev iCens Tavs: ratom moxda uwKvetlis paradigmaSi formaTa
Sereva? arc es movlena Cans ucxo da uCveulo qarTulisaTvis: I-
II piris formaTa erTgvarovneba da gansxvaveba III piris formisagan.
am movlenaze vrclad gvqonda saubari (ix. $ 10).
zemowarmodgenili msJelobebidan faqtia, rom -vid vid vid- vid daboloebaSi
i da d elementebi sxvadasxva odenobebadaa miCneuli
(a. SaniZe, arn. Ciqobava, l. kiknaZe...).
-av av TemisniSnian zmnaTa uwKvetlis formebze msJelobisas
id id daboloebas dauSlelad, erT morfologiur odenobad warmoadgens
g. deetersi (g. deetersi, 1930, gv. 134). misi azriT,
-ev ev ev-d- ev da -v-id id id- id daboloebaTaTvis amosavalia -av av av-id av id id-. id erTi
mxriv, -av av av-id av id daboloebis i ikargeba da iwvevs winamavali a xmovnis
umlauts (a → e); meore mxriv, i i iwvevs winamavali xmovnis
reduqcias. anu, amosavali -av av av-id av id id- id daboloebis ganviTarebis ori
307