11.01.2013 Views

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

arn. Ciqobavas saxelobis enaTmecnierebis instituti Arnold ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

412<br />

g. g o g o l a S v i l i. qarTuli zmna<br />

zemoT warmodgenil oTxive SemTxvevaSi erTi faqtia saKuradGebo:<br />

Kvelgan saKrdeni morfema reducirebulia da gauCinarebulia<br />

e xmovani. prefiqsian vnebiTebsa da mi misces mi sces zmnaSi saKrdeni<br />

morfema sruli saxiT aGdgeba wKvetilis subieqturi I da<br />

II piris formebSi. gavi-qec qec qec, qec davi-ben ben ben, ben , dave-xsen xsen xsen, xsen vi-qen qen qen, qen miv-ec ec ec (am<br />

zmnasTan dakavSirebiT sagangebo msJeloba gvqonda SesavalSi)...<br />

aseTivea `uniSno vnebiTTa~ erTi nawilis Cvenebac: dav-Tv Tv Tver Tver<br />

er, er gav-<br />

Zex Zex, Zex dav-deq deq deq, deq dav-wev wev wev, wev gav-Zver Zver Zver, Zver mov-Kev Kev Kev, Kev dav-Jeq Jeq Jeq... Jeq marTalia, am tipis<br />

zmnaTa erT nawilSi xmovani ara Cans axal qarTulSi, magram<br />

aGdgeba Zveli qarTulis Cvenebis mixedviT: ganv-tef tef tef, tef ganv-ƒem ƒem ƒem, ƒem<br />

Sevs-ced ced ced... ced is faqti, rom zogJer saKrdeni morfemiseuli xmovnis<br />

aGdgena ar xerxdeba arc axali da arc Zveli qarTuli enis doneze,<br />

saqmis viTarebas ar cvlis. `Tbeba~ tipis Kvela zmnaSi istoriulad<br />

e xmovani ivaraudeba, rasac mxars uyers monaTesave<br />

enaTa Cvenebac (v. Tofuria, 1930). saKovelTaod gaziarebuli<br />

TvalsazrisiT vnebiTis -d sufiqsis Tavdapirvel saxed -ed ed miiCneva.<br />

aq ar SeiZleba ar gavixsenoT isic, rom Zvel qarTulSi -e<br />

sufiqss dairTavda II kavSirebiTSi -n n (← en en) en sufiqsiani vnebiTebic:<br />

ra Ta ganv ganv-kac ganv ganv kac kac-n-e, kac , gan gan-kac gan<br />

kac kac-n-e, kac , gan gan-kac gan<br />

kac kac-n-e-s kac (wKvetili: ganvkac-en,<br />

ganh-kac-en, gan-kac-n-a).<br />

Zvel qarTulSi e. w. pirdapiri obieqtis mravlobiTobis<br />

-en en en(n)-s en `Semdeg koniunqtiv meoreSi -a da o-s nacvlad -e Cndeba...<br />

-e ki ucvlelad rCeba~ (<strong>arn</strong>. Ciqobava, 1929, gv. 116). marTalia,<br />

pirdapiri obieqtis mravlobiTobis aGniSvna axal qarTul-<br />

Si -en en formantiT aGar xdeba moqmedebiTi gvaris zmnebSi, magram<br />

Sesabamisi vnebiTis formebma Semogvinaxa -n n (← -en en en) en sufiqsiani<br />

formebi:<br />

Tu vera vZlev, da davi da<br />

vi vixoc<br />

xocneT xoc neT saxeliTa da didebiT<br />

(ilia).<br />

dedofalo, Seni yirime, Cqara aviKar aviK<strong>arn</strong>eT aviKar aviKar neT aqedan (iakobi).<br />

rawams saxlSi xma miwKdeba, ga gavi ga gavi<br />

vipar<br />

p<strong>arn</strong>eT<br />

neT (ek. gab.).<br />

cxadia, unda avi avibar avi avibar<br />

bargneT bar gneT aqedan (n. Siuk.).<br />

Kovelive zemoTqmulidan erTi daskvna SeiZleba gakeTdes: II<br />

kav kavSi kav<br />

Si Sire<br />

rebiT<br />

biTSi biT Si -e e su sufiq su sufiq<br />

fiqsi fiq si gvaqvs im Se SemTxve Se<br />

mTxve mTxveva<br />

vaSi<br />

Si, Si , ro roca ro<br />

ca saKrden saKrden<br />

saKrden<br />

mo morfe mo<br />

rfe rfemaSi rfe Si e e xmo xmova xmo xmova<br />

vani va ni aris ga gauCi ga<br />

Ci Cina<br />

nare<br />

rebu<br />

buli<br />

li.<br />

li

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!